Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi iki yıldır Şehzadeler Kenti' Amasya`ya yazının güzelliğini, vefânın müşahhas örnekliğinde arz ediyor. Dönemin belediye başkan yardımcısı Osman Akbaş`ın ve hattat Mahmut Şahin`in ve talebelerinin öncülüklerinde vücut bulan Amasya Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi`ni kısa sürede on binlerce ziyaretçiye yazı sanatımızın manasından ve ruhundan esintiler sundu.
Müzenin müessisi hattat Mahmut Şahin ile öznesinde Amasya Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi olan bir sohbet gerçekleştirdik.
Mahmut Hocam kaçyıldır Anadolu yollarına revan olarak hüsn-i hat sevdalılarına yazı sanatımızın inceliklerini öğretiyorsunuz?
17 sene, 18 sezon; 2003 yılından bugüne kadar Anadolu`nun muhtelif vilayetlerinde hüsn-i hat sanatı dersleri veriyorum.
Kaçtalebeniz var?
Sayısını bilemeyeceğim kadar talebem oldu.
Nerelerde dersler veriyorsunuz?
Hali hazırda Bursa, Eskişehir, Kütahya, Kocaeli ve İstanbul da dersler vermekteyim.
Yolunuz Anadolu`yla nasıl kesişti?
Anadolu daki hüsn-i hat meraklısı arkadaşlar hat sanatının başkenti İstanbul dakiler gibi şanslı değil. Başta sanatı öğrenecekleri hoca sıkıntısı var. Velev ki bir yolunu buldular kendilerini ispatlamaları lazım. Ben rahmetli Ali Alparslan hocamın tavsiyesi ve Hüseyin Kutlu hocamın yol göstermesi ile 2003 yılında Anadolu yollarına düştüm.
Yardım sergilerinize de değinelim dilerseniz;
Tabii ki. Talebelerim belli bir seviyeye geldikten sonra önce kendi şehirlerinde sonra muhtelif vilayetlerde birçok sergi açtık. Deniz Feneri Derneği, Cansuyu Derneği, İHH, Polis Eşleri Kaynaşma ve Yardımlaşma Derneği, Sakatlar Derneği, Şehit ve Gazi Yakınları Dernekleri gibi birçok sivil toplum kuruluşun yararına yardım sergileri düzenledik. Bunun yanında bir sergi gelirimiz ile Afrika`da, Benin`de Hattat Hafız Osman Camii`ni inşaa ettik ve su kuyusu açtık.
Bursa İHA Bölge Müdürü olduğu dönemde dostum İrfan Altıkardeş ile Muradiye`deki Sultan 2. Murad Han`ın yaptırdığı imarethaneyi gezerken -ki o zamanlar poliklinik olarak kullanılıyor idi- buranın çok güzel bir Bursa Kuran ı Kerim ve Hat Sanatları Müzesi olabileceğini düşündük. Fikrimizi Bursalı iş ve kültür insanı Hayrettin Akpınar ağabeyimizle paylaştık. Dönemin Bursa valisinin oluru ile yola çıkmış olduk.
Bursa Muradiye Kur`an-ı Kerim Müzesi epeyce uzun bir sürecin sonunda tekemmül etti. Bu sürede Amasya ile ilgilendiniz. Amasya Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi fikri nasıl ortaya çıktı?
İbrahim Ethem Bey, arz ettiğim üzere Bursa Kuran ı Kerim ve Hat Sanatları Müzesi çalışmalarını talebelerim ile birlikte başlattık. Araya bazı sorunlar girdi, proje süresi uzadı ve restorasyon çalışmaları devam ederken 2013 yılında Amasya da yapılan ve 2015 yılında Diyanet İşleri Bakanlığı tarafından basılan bir kitap elime geçti. Kitabın temenniler bölümünde Amasya da Şeyh Hamdullah Müzesi kurulması için fikir ortaya atıldığını okudum. Bunun üzerine niyet hayır, akıbet hayır` mülahazalarıyla talebelerime Şeyh Hamdullah Müzesi için yazmaları gereken yazıları dağıttım.
Bahsettiğiniz fikir uygulama sahasına nasıl konuldu?
Böylelikle eserler yazılmaya, tezhipler ve ebrular yapılmaya başlandı. Talebelerime 'Amasya da bir müze açılacak eser hazırlayalım, olmaz ise bir sergi açar, eserleri de evlerimize asarız' dedim. Allah bilcümle talebemden razı olsun ben hocaları olarak hepsinin mânen ellerinden öpüyorum. Hiçbir hayır, hasenat fikrime 'hayır olmaz' demediler. Böylelikle dile kolay el ve gönül birlikteliğiyle otuz kadar yardım sergisi düzenledik.
Amasya Şeyh Hamdullah Müzesi Amasyalılar ve hüsn-i hat sevdalıları için hangi manaları havi?
Ben aslen Trabzon Çaykaralıyım. Birileri dışardan gelip benim ilime bila ücret müze kuracak ve benim toprağımın yetiştirdiği bir değeri, Allah`ın ve Resulünün ayet ve hadisleri ile gelecek nesillere tanıtacak ben onun değil elini, ayağının altını öperim.
Amasyalılar ahde vefâ gösterip ilk hafta takribi on bin kişi ziyaret etti Şeyh Hamdullah Efendi Müzesi`ni. Amasya Belediyesi nin sizlere yaklaşımı nasıl oldu?
Amasya benim için çok önemli bir şehir. Evvelemirde Şeyh Hamdullah Efendi gibi bir müstesna hattatı yetiştirdi. Onun İstanbul a gelişi ile 'Kuran-ı Kerim Hicaz`da nazil oldu Mısır da okundu, İstanbul da yazıldı. ' sözünü dünya kabul etti.
Amasya dan birçok dostum ile çeşitli mekânlarda tanıştım. Avukat İslam Binici ile umrede, Talip ve Galip Kapusuz kardeşler ile Deniz Feneri Derneği sergisinde, Kuveyt Türk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Aslan Demir ağabeyim ile de hayır-hasenat işlerimiz münasebetiyle tanıştık. Ve bu dostlarımın birbiri ile bir şekilde ahbap olduklarını çok sonra öğrendim.
Yine bir Amasya sevdalısı olan, kültür, sanat, medeniyet ve dava adamı, dönemin Amasya belediye başkan yardımcısı Osman Akbaş ağabeyimi de Şeyh Hamdullah Müzesi için yapılan toplantıda tanıdım. Kısaca anlatmak isterim.
Tabii ki! Bu vakıayı sanki hatırlar gibiyim!
Toplantı öncesi sabah namazını Eyüp Sultan Camiinde kıldık.
Kimler mi vardı?
İbrahim Ethem Gören Bey, Aslan Demir bey, Yüksel Yücel bey, Osman Akbaş bey ve bendeniz. Tanışma faslında Osman Bey 'müze için yardımlarınızı bekliyorum' dediğinde evimde 75 kadar eserin hazır olduğunu ve bu sayının 100`ü geçeceğini söyledim. Çok şaşırdı ve 'nasıl olur?' diye sordu. Ben de &ndash az önce bahsettiğim- Diyanet İşleri Başkanlığı`nın çıkarttığı kitabı okuduğumu ve temennileri bildiğimi söyledim.
Bahsettiğiniz 75 yazıya ne oldu?
Toplantının hemen sonrasında bizim evden Osman beyin arabasına 75 eser yüklendi.
Osman Bey in Şeyh Hamdullah Hüsn-i Hat ve Yazı Tarihi müzeye katkıları için neler söylemek istersiniz?
Osman Bey o dönem bütün mesaisini bu müzeye için harcadı. Müzede tüm yazı tarihini baştan ayağa göstermek için mermerciler ile, taşçılar ile ve marangozlar ile neler yaşadığına şahidim. Olması gerekeni en iyi şekilde yerine getirdi.
Gerek diğer arkadaşlarımızın ve gerekse Osman Akbaş beyin sanata ve sanatçıya bakışı bizi ziyadesiyle memnun etti. Eser sahiplerini açılışa davet etti, yoğun gündemi arasında grubumuza rehberlik hizmeti verdi. En güzeli ise minnettar gülümsemesini davetlilerden eksik etmedi.
Geride kalan iki yılda Şeyh Hamdullah Hüsn-i Hat ve Yazı Tarihi Müzesi Amasya ya ne türden ilave katma değerler üretti?
Öncelikle öyle inanıyorum ki -Şeyh Hamdullah`ın ruhu şâd olmuştur. Türk hat sanatının en mühim yazı üstadı olan Şeyh Hamdullah adına ihya ve inşa edilen müze iki yıldır Amasya`ya, Amasyalılara ve ziyaretçilerine kelâm-ı ilahinin tezahürü olan hat sanatının inceliklerini arz etti. Pek çok gencimiz müzeden etkilenerek eline kamış kalem almaya başladı.
Müze ne kadar ziyaretçi çekti/çekiyor?
İlk hafta on bin kişi ziyaret etti ise varın gerisini tahmin edin. Belediye görevini bihakkın yerine getirdi. Bundan sonra İl Milli Eğitim Müdürlüğü olaya el atmalı ve belirli bir program çerçevesinde Amasyalı tüm öğrenciler peyderpey müzeyi ziyaret etmeli, turlar düzenlenmeli.
Başka ne türden aksiyonlar alınabilir?
Gezi rehberleri müzeyi ziyaret programlarına dâhil edebilir, Amasya STK`ları üyelerini teşvik edebilir.
Müzenin içeriğinden söz eder misiniz?
Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzemiz dünyada ilk ve tek hat müzesi olma özelliğine sahip müze olma hususiyetini haizdir. Müzede dünden bugüne hat sanatının en güzel örnekleri sergilenmektedir. Müzede Mısır, Sümer, Hitit yazılarından başlayıp yazının gelişim sürecinin ve İslam yazısının tekamül aşamalarının yanı sıra hüsn-i hat sanatı, kadim cilt sanatı, Türk ebru sanatı ve tezhip sanatı yapım aşamalarıyla birlikte tanıtılmaktadır.
Müzeye eser bağışlayanlar için büyükçe bir paragraf açabiliriz.
Tabii ki; Hattatlardan başlayalım ve en başta hocaların hocası Hasan Çelebi üstadı zikredelim. Abdullah Aydemir, Ahmet Demir, Ahmet Ercan, Ahmet Hüsrev Koyuncu, Ahmet Türk, Ali Özden, Ali Rıza Erbil, Arif Yücel, Ayşe Solak, Ayten Tiryaki, Aytuğ Talha Yıldız, Betül Utku, Beytinaz Kükrek, Cavit Yumuşak, Cumali Gündoğdu, Demir Ali Kurtulmuş, Deniz Kadıoğlu, Emre Özdemir, Erhan Bektaş, Esma Sorgun, Eyyüp Can Sarı, Fatma Yazıcı, Feride Ateştepe Altun, Gülay Keskin, Gülşen Bilbey, Hasan Hüseyin Ertunç, Hasan Yiğe, Hatice Bütün, Hatice Kaveloğlu, Hidayet Şen, Hüseyin Seyhan Fidan, İlhan Gök, İlyas Oral, İnci Şar, İslam Kaya, İsmail Öztürk, Kadriye Özkul, Kuddusi Doğan, Kübra Saral, Mahmut Ferhat Yılmaz, Mahmut Şahin, Mehmet Akif Vural, Mehmet Akif Dergüre, Mehmet Bayram, Mehmet Can Dernekli, Mehmet Hakan Özsaraç, Merve Kızılkaya, Mevhide Demir, Mustafa Erdoğan, Mustafa Ertuğrul, Nazan Bayraktar Türkmen, Nesibe Şule Eryılmaz, Nesrin Uzar, Niyazi Ü nal, Nurcan Öztürk, Nurşen Karahasanoğlu, Ömer Özgül, Ömer Ü nlüer, Pardis Farniya, Ramazan Taştan, Recep Minga, Reyyan Kurt, Sabriye Selçuk, Saliha Dağlıkaya, Selma Kırkıncıoğlu Akcan, Selman Kirit, Semra Güler, Sümeyye Anıl, Serap Hoşgör, Serap Tepedelen, Sevim Şirikçi, Şeyma Akyüz İslamoğlu, Şinası Süleymanoğlu, Taliha Sonsaat, Talip Mert, Tenzile Boyalı Akman, Tuba Yıldırım Çelik, Zafer Günal. Zeynep Ebru Ersoy, Zeynep Kuşan ve Şefika Ü lker Amasya Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi`ne eser bağışlayan vefâkâr hattatlarımız.
Müzede birbirinden âlâ ebrular da yer alıyor; Hangi sanatkârlarımız ebru bağışladı?
Alparslan Babaoğlu Ü stada öncelikte huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum. Abdullah Furat, Adem Tekin, Betül Koyuncu, Büşra Sayı, Cahide Abanoz, Elif Eylem, Fatma Altunbaş, Fikriye Şensoy Apaydın, Gülcan Yıldız, Havva Altunbaş, Hüseyin Sert, Melek Atlığ, Meral Oruç, Merve Koç, Murat Ü lker, Mutlu Çatalkaya, Nesrin Tokgöz, Neval Ölmez, Tülay Toğal, Tülin Suakar ve Yasemin Coşkun, Amasya`nın güzide müzesini ebrularıyla neşelendiren ebru sanatkarlarımızı oluşturuyor.
Tezhipçilerin isimlerini de zikredelim;
Tabii ki... Elif Aksu, Elif Birkan, Fatma Karaman, Fatma Tekin Yenipınar, Leyla Özdemir, Meliha Kantarcı, Rümeysa Aslan, Yasemin Eryiğit, Yasemin Güneysu,Yasemin Erenoğlu ve Özlem Ertuğrul, Şeyh Hamdullah Müzesi`ndeki hüsn-i hat eserlerini tezyin eden kıymetli müzehhibelerimizdir.
Başka;
Minyatür sanatkârları var: Elif Cebir ve Deniz Sarıbay Erenoğlu. Cilt ustası Yasin Çakmak;
Uğur Derman Hoca kitaplarını Çiğdem Uyanık Yusuf (as) kıssasını ve Nilgiye Aydın da orijinal Osmanlı dönemi yazma cüzleri bağışladı.
Bunların dışında Amasya İl Özel İdaresi`nin, Amasya Ticaret ve Sanayi Odası`nın, Aslan Demir`in, Berna Malatyalı`nın, Doç. Dr. Nicabi Gülgen`nin, Dr. Öğretim Ü yesi Metin Hakverdioğlu`nun, Halil Doğaner`in, İbrahim Ethem Gören`in, Medet Karayazı`nın, Meltem Başkol`un, Mustafa Çevik`in, Orhan Parlağı`nın, Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi`inn, Şifa Toptaş`ın, Tuğrul Balaban`ın, Yasemin Koçaker`in, Yüksel Yücel`in, Yusuf Acar`ın ve Zeynel Cesur`un da Şeyh Hamdullah Müzesi`ne muhtelif hizmetleri sebkat ett.
Şeyh Hamdullah ın Türk hat sanatı içerisindeki mevkiine dair neler söylemek istersiniz?
Şeyh Hamdullah Efendi 'Kuran-ı Kerim Hicaz`da nazil oldu, Mısır da okundu, İstanbul da yazıldı' sözünü dünyaya kabul ettiren Osmanlı hattatlarının, 'ikinci pir' kabul ettiği ve birçok hattatın vefâtından sonra yanına sırlanmak istedikleri üstaddır. Karacaahmet mezarlığında basübadelmevt`i beklediği kabristanlık alanı zaman içerisinde Hattatlar Sofası`na dönüşmüştür.
Şeyh Hamdullah Müzesi hat sevdalılarına, sanatseverlere lisan-ı haliyle neler söylüyor?
Amasya Belediyesi böyle bir müze kurmakla tarihle olan bağının kopmadığını göstermiştir. Vefa yalnız bir semt adı değildir. Ahde vefa göstermek ve ömürlerini Allah kelâmı yazmakla geçirmiş üstadlarımızın adlarının daimi yaşatılacağı müzelere her ilimizin ihtiyacı var. Bizler özümüzü kaybetmemek için bir avuçgönüllü olarak hizmete hazırız. Bunu elleri öpülesi talebelerim adına söylüyorum.
Sizin ilave etmek istediğiniz hususlar nelerdir?
Bu müzelerde bir yavrumuz atalarının en üst seviyeye taşıdığı sanatlardan etkilenip heveskâr olsa ileride niye Şeyh Hamdullahlar, Ahmed Karahisârî ler, Hafız Osmanlar yetişmesin. Bir de şunu ifade etmek isterim benim çocuğum sanatçı mı olacak` derseniz on yedi Osmanlı padişahının hattat olduğunu hatırlatmak isterim.
Son olarak okuyucularımıza neler söylemek istersiniz?
Vesile olduğunuz için teşekkür ederim İbrahim Ethem bey.
Ben teşekkür ederim Mahmut Hocam. Var olunuz.
