Avrupa'nın doğal gaz çıkmazında Türkiye'nin "kilit ülke" konumu güçleniyor

Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü AraÅŸtırma Görevlisi Gulmira Rzayeva, AA muhabirine, Avrupa'daki enerji krizi devam ederken Türkiye'nin sadece bir geçiÅŸ ülkesi deÄŸil aynı zamanda geliÅŸtirmeye müsait altyapıya sahip bir ülke olarak rolünün her geçen gün arttığını söyledi. Rzayeva, piyasadaki doÄŸal gaz kıtlığına dikkati çekerek, "Avrupa'ya doÄŸal gaz ihracatını artırabilecek bir kaynak konumundaki Azerbaycan bu anlamda çok stratejik bir önem kazanıyor. Türkiye ise tüm bu geliÅŸmelerin odağında, özellikle GüneydoÄŸu Avrupa ülkelerinin Rus gazına bağımlılıklarından kurtulabilmeleri için kilit öneme sahip." ifadesini kullandı.

Türkiye'nin yüksek bir LNG kapasitesine sahip olduÄŸunu ve bu miktarın 2023'e kadar artırılacağına deÄŸinen Rzayeva, "Bu, Türkiye’deki yerli ve Avrupalı özel ÅŸirketlerin LNG dahil olmak üzere Azerbaycan’dan veya baÅŸka yerlerden ithal edebilecekleri gazı, Türkiye üzerinden Avrupa'ya kara ve deniz yoluyla sevk edebilecekleri anlamına geliyor." dedi. Rzayeva, Türkiye'nin LNG’de yaklaşık 50 milyar metreküp yeniden gazlaÅŸtırma kapasitesine sahip olduÄŸunu ifade ederek, bu miktarın Türkiye'nin yıllık gaz talebinin yaklaşık yüzde 90'ını oluÅŸturduÄŸunu kaydetti.

Bulgar ÅŸirketlerin LNG terminallerinde çoktan kapasite rezervi yaptığını ve bunun söz konusu ÅŸirketlerin Türkiye'deki yeniden gazlaÅŸtırma terminallerinden LNG satın alarak Bulgaristan'a veya diÄŸer Avrupa ülkelerine gönderebilecekleri anlamına geldiÄŸini dile getiren Rzayeva, ÅŸöyle devam etti: "Türkiye sadece transit ülke olması nisabıyla deÄŸil aynı zamanda sahip olduÄŸu geliÅŸmiÅŸ altyapısıyla da önemli bir ülke olarak ön plana çıkıyor. Avrupalı ÅŸirketler de alternatif tedarik kaynaklarından elde edecekleri doÄŸal gazı ülkelerine taşıyabilmek için bu altyapıyı kullanabilirler."

Türkiye'nin enerji güvenliÄŸi politikaları isabetli

ABD Deniz Kuvvetleri Lisansüstü Okulu Profesörü Brenda Shaffer, Türkiye'nin enerji güvenliÄŸi konusunda Avrupa ile karşılaÅŸtırıldığında çok daha gerçekçi bir politikası olduÄŸunu söyledi. Shaffer, Avrupa'nın içinde bulunduÄŸu krizden kurtulmasında tek başına yenilenebilir kaynakların bir alternatif olamayacağını vurgulayarak, "Mucizevi bir ÅŸekilde enerji krizinde yenilenebilir kaynakların tüm cevapları vereceÄŸini bekleyemezsiniz. Çünkü yeni nesil yenilenebilir enerji kaynakları olan hidroelektrik, rüzgar, güneÅŸ modern ekonomilerin ihtiyaç duyduÄŸu enerji yoÄŸunluÄŸunu gerçekten saÄŸlayamıyor. Bunlar hala fosil yakıtlara ihtiyaç duyuyor. Yani, yenilenebilir kaynakları kullanın veya kullanmayın gaza ihtiyacınız var." dedi.

Shaffer, Türkiye'nin enerjide kaynak çeÅŸitliliÄŸini artırdığını ve sadece yenilenebilir enerji umuduna sarılmadığını belirterek, "Türkiye doÄŸal gaz tedarikçilerini de çeÅŸitlendirmiÅŸ durumda. Rusya'dan, Azerbaycan'dan, Ä°ran'dan projeleri var. LNG ithalatında çok büyük artışlar var. Dolayısıyla, enerji güvenliÄŸi açısından Türkiye çoÄŸu Avrupa ülkesinden çok daha iyi performans gösterdi." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

"Türkiye doÄŸal gazda kaynak çeÅŸitlendirerek büyük bir avantaj saÄŸladı"

Natural Gas Europe Direktörü ve BaÅŸ Analisti John Roberts de iklim hedefleri kapsamında fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltmayı hedefleyen AB'nin bu doÄŸrultuda doÄŸal gaz tüketiminde 100 milyar metreküplük bir azaltmayı amaçladığını söyledi.

Roberts, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın bu hedefleri hızlandırdığına iÅŸaret ederek, ÅŸunları kaydetti: "AB Rusya'ya olan bu bağımlılığını 3 yolla sona erdirecek. Ä°lk olarak, ABD'de bu yıl içinde yaklaşık 38 milyar metreküp ek LNG üretimi piyasaya sunulacak. Bunun çoÄŸu Avrupa'ya gelecek. Ä°kincisi, alternatif enerji kaynaklarından, özellikle yenilenebilir kaynaklardan beklenen aynı miktarda gaza eÅŸdeÄŸer enerji. Ancak geriye kalan 25-30 milyar metreküplük gazın nereden geleceÄŸini bilmiyoruz ve bunun gaz formunda olması gerekiyor. Bunun anlamı, bazı ülkeler doÄŸal gaz sıkıntısı çekecek ve bunun sonucunda talep yıkımı dediÄŸimiz ÅŸey olacak."

Böylesine bir yıkımın enerji tedarik zincirinde düzeltilmesi uzun zaman alacak sıkıntılara yol açacağı konusunda uyarıda bulunan Roberts, ÅŸöyle devam etti: "Bu en korkutucu nokta çünkü evdeki kombiyi veya ocağı kapatırsanız, dahili sisteme zaten baÄŸlı olduÄŸu için istediÄŸiniz zaman tekrar açabilirsiniz. Ancak, bir kasabanın veya fabrikanın gazını keserseniz gazı tekrar açmadan önce her çıkışı kontrol etmeniz gerekir. Åžimdi, sizce bu ne kadar bir zaman alır? Günler, haftalar, aylar? Ä°ÅŸte bu yüzden ÅŸirketler, kuruluÅŸlar ve ulusal ÅŸebekeler Rus gazını istiyor. Ellerindeki sınırlı tedariki kesinti yaÅŸamamak için eÅŸit olarak paylaÅŸmak istiyorlar. Çünkü gaz kesintisi çok tehlikelidir."

Roberts, mevcut durumda en büyük endiÅŸenin, Avrupa'da paylaşılan doÄŸal gazın aÅŸamalı ve dikkatli bir ÅŸekilde azaltılması yerine belirli bölgelerde arzda yaÅŸanabilecek feci bir yıkım olduÄŸuna dikkati çekerek, bu nedenle Macaristan ve Sırbistan gibi ülkelerin Rusya'dan doÄŸal gaz akışını garanti altına alma taleplerinde bir miktar meÅŸruiyet olduÄŸunu kaydetti.

Bu ülkelerin ÅŸu an için eriÅŸimi dahilinde olan alternatif tedarik kaynaklarının kısıtlı olduÄŸuna iÅŸaret eden Roberts, "DiÄŸer taraftan da bunun onların kendi sorunu olduÄŸunu da söyleyebilirsiniz çünkü bu ülkelere 2009'dan çok daha önce acil bir durumda doÄŸal gaz tedariki için alternatif sistemlerinin olması gerektiÄŸi söylendi ve ancak onlar bunu yapmadı." ifadelerini kullandı.

Roberts, Türkiye'nin bu noktada kaynaklarını çeÅŸitlendirerek çok büyük bir avantaj saÄŸladığını vurgulayarak, "Türkiye, doÄŸal gazı birden çok kaynaktan aldığı için avantajlı bir konumda. Rusya'dan, Azerbaycan'dan, Ä°ran'dan gaz alıyor ve yine çok çeÅŸitli kaynaklardan LNG alıyor. Yani Türkiye'nin esnek bir politikası var ve enerji tedarik güvenliÄŸini bu esneklik sayesinde garanti altına almış durumda." dedi. İTTİFAK-AA