AYŞE RANA İNCECİK
Ters lale, Anadolu'da yetişen en özel çiçeklerden biridir. Kerbela çiçeği ya da Ağlayan Gelin olarak da anılan ters lale, aynı zamanda hüznün sembolü olarak da kabul edilir. Eşine az rastlanan çiçek türlerinden biri olan ters lale, Anadolu efsanelerinin bir yansıması gibidir.
Göz kamaştırıcı rengi ile kadife hassaslığındaki çiçeği ve estetik görünümlü tersliğiyle olağanüstü bir doğa harikasıdır.
Ters lalenin asıl önemi, endemik olmasıdır.
Ters lale Anadolu coğrafyasında yetişen bir çiçektir. Soğanlı bitkiler familyasına ait olan ters lale, birçok kültürde hüznü simgeler. Efsanelere konu olan ters lale, dini açıdan da öneme sahiptir. 19. yüzyıla kadar Anadolu'ya has bir çiçek olan ters lale, Osmanlı'nın son dönemlerinde ülke dışına da çıkarılmaya başlandı.
Anadolu coğrafyasına ait endemik bir bitki türü olan ters lale, Hıristiyanlık inancında da önemli bir yere sahiptir. Hz. İsa'nın çarmıha gerildiğini gören Hz. Meryem'in gözyaşlarının düştüğü yerde çıkmaya başladığına inanılan ters lale, bu dinin inananları tarafından da özel öneme sahip.
İslam inancından da yeri olan ters lale Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'in Kerbela'da katledilişlerinden dolayı ters ve kırmızı renktedir. Bir efsaneye göre de ters lalenin bu şeklinin nedeni aşkları dillere destan olan Ferhat ve Şirin'in kavuşamama hikayesine dayanır.
Lale, sümbül ve nergis kadar popüler bir çiçek olan ters lalenin 20. yüzyıldan itibaren çok sayıda çeşidi ortaya çıkmıştır.
Başta Hakkari ve Van çevresi olmak üzere Anadolu coğrafyasında yetişen ters lale, birçok yerde bulunmaktadır. Hakkari ve Van dışında, Adıyaman, Malatya, Bitlis, Elazığ ve Batman'da yetişen ters lale, bu yörelerin simgesi konumundadır. Ters lalenin bir çeşiti de Bolkar Dağ’larında yetişiyor.
Niğde’nin Ulukışla ilçesinde yer alan Bolkar Dağları’nın yaklaşık 2 bin 650 metre yüksekliğindeki krater gölü Karagöl, karpostallık manzarası, endemik bitki ve hayvan türleriyle amatör ve profesyonel fotoğraf tutkunlarının vazgeçilmez yeri oldu.
Niğde, Adana, Mersin ve Konya sınırları arasında yer alan Orta Toroslar’daki Bolkar Dağları, buzul gölleri, eşsiz manzarası ve yeşil bitki örtüsüyle bir çok yerli ve yabancı turisti ağırlıyor.
Yaklaşık 2 bin 650 rakımdaki krater gölleri Karagöl ve Çinili’ye çıkan amatör ve profesyonel fotoğrafçılar, doğal güzelliklerin yanı sıra Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan ve 'sessiz kurbağa' olarak da bilinen Toros kurbağasını (Rana holtzi) fotoğraflıyor.
Günümüzde Anadolu coğrafyası dışında da yetiştirilen ters lale, Pakistan, İran, Afganistan ve Rusya'da da bulunmaktadır. Ters lale, 1000 ila 3000 metre yükseklikteki alanlarda yetiştirilebilen bir çiçektir.
Ünlü halk ozanımız Âşık Veysel de türküsünde 'Lale der ki: 'Ey Allah’ım, benim boynum neden eğri? Yardan ayrı düştüm gayrı, benden ala çiçek var mı?'
