Fındık Araştırma Enstitüsünce 50 yıldır yürütülen çalışmalar sonucunda farklı illerden 440 fındık genotipi tespit edildi. Karadeniz Bölgesi'nde fındık üretimini geliştirmek ve sorunlarına çözüm yolları bulmak amacıyla 1936'da Giresun'da 152 dekar arazi üzerinde o dönem "Fındık İstasyonu" adı altında devlet tarafından kurulan Fındık Araştırma Enstitüsü faaliyetlerini sürdürüyor. Enstitüde 1969'da başlatılan "Fındık Gen Kaynakları Projesi" devam ediyor. Proje kapsamında bugüne kadar gözlemleri yapılan fındık gen kaynaklarından meyve ve kabuk özellikleri, bitkinin gelişme durumu, yaprak açım zamanları, verimi, yetiştirildikleri ekolojiler gibi farklı özelliklere sahip 440 genotip toplandı. Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürü Aysun Akar, 50 yıl önce başlayan projenin kesintisiz devam ettiğini söyledi. Projede 5 yılda bir sonuç raporları yazılarak Bakanlığın ilgili Genel Müdürlüğünün onayına sunulduğunu belirten Akar, 2018'de 5 yıllık aşamanın tamamlandığını ifade etti. Akar, 1969'dan bu yana başta Doğu Karadeniz'deki iller olmak üzere pek çok ilde çalışmalar yapıldığını, farklı özelliklerine rastlanılan fındıklardan fidan temin edilip Fındık Gen Kaynakları Bahçesi kurulduğunu aktardı. Üreticilerin veya tarım teşkilatlarının bildirimleri ve anketler sonucunda fındık genotiplerine ulaştıklarını ve örnekler aldıklarını vurgulayan Akar, şöyle devam etti: "Aldığımız örnekleri bahçemize diktikten sonra yıllar itibarıyla gerekli incelemeleri yapıyoruz. Gerçekten farklılığı var mı yoksa ekolojik faktörlerin sebep olduğu farklılıklar mı bulunduğu yönünde inceleme yapıyoruz. Enstitümüz, fındık gen kaynaklarının toplanması ve muhafaza edilmesinden birinci derecede sorumlu kuruluştur. Fındık Gen Kaynakları Bahçemiz, dünyada sınıfında çeşitliliği en yüksek bahçedir." Akar, projeyle fındıktaki biyoçeşitliliği kayıt altına alarak koruduklarını aktararak, "Bunun haricinde, Fındık Gen Kaynakları Bahçemizin içinde de yürüyen pek çok proje var. Mesela buradaki bazı çeşitlerin tozlayıcı özellikleri araştırıldı, çeşit geliştirme çalışmaları yapıldı." dedi.
"Soğuğa dayanıklı fındıkları tespit ettik"
Genotipler arasında soğuğa dayanıklı olanların tespitine ilişkin de proje yürüttüklerini belirten Akar, "Ayrıca külleme hastalığına karşı dayanıklı olan tür var mı diye araştırma yaptık. TÜBİTAK projesi kapsamında da moleküler karakterizasyon çalışmaları gerçekleştirildi." diye konuştu. Akar, şimdiye kadar Erzurum, Çankırı, Kırıkkale ve diğer bazı illerden de genotip aldıklarını ifade ederek, "Buralarda çok yüksek rakımlarda soğuğa dayanıklı fındıkları tespit ettik. Hala çalışmalarımız devam ediyor. Projemizin önümüzdeki 5 yıllık diliminde de özellikle kuraklığa dayanıklı genotipler var mı bunları araştıracağız." şeklinde konuştu.
"Yeni çeşit geliştirme projelerimiz devam ediyor"
Fındık Gen Kaynakları Bahçesi'nde genotiplerle birlikte standart fındık çeşitlerinin de bulunduğunu ifade eden Akar, "Standart fındık çeşitlerimizde kontrollü melezlemeler yaparak yeni çeşitler ortaya çıkardık. Yeni çeşit geliştirme projelerimiz devam ediyor." dedi.