İçimizden Bir Koleksiyoner` yazı dizimizin ikinci bölümünde gerçek bir ustaya, insanı kâmil bir zata, ahşap dağlama üstadı Münir Erbörü`ye ve hüsn-i hat koleksiyonuna değineceğiz. Böylelikle sanata, sanatçıya, esere ve koleksiyonlara kıymet veren değerli insanların hayatlarına yakından nazar etme imkânımız olacak.
Ahşabı yakarak sanata dönüştürüyor.
Münir Erbörü ahşabı yakarak sanata dönüştüren hakikatli bir usta; Münir Usta Cumhuriyet döneminde hüsn-i hat sanatını ahşap yüzeylere yakma yöntemiyle aktaran ilk sanatkâr olma unvanına sahip fütüvvet ehli bir zat.
Anadolu coğrafyasında Selçuklular döneminde icra edilmekte olan ahşap yakma sanatı Osmanlı asırlarından sonra unutularak bir nevi nisyan karanlığının içerisinde kalmış. Münir Usta söz konusu karanlığın orta yerine isminden müsemma sabrı ve müstesna kabiliyetiyle güçlü bir kandil olmuş. Kandil içten içe yandıkça karanlık yerini aydınlığa bırakmış.
Kavak, ıhlamur ve huş ağacı;
Ham mdf, kavak, ıhlamur, huş ağacı ve kontrplak ahşap yakma sanatıyla Münir Usta`nın elinde, havyasının ucunda özenle ilmek ilmek, hücre hücre dokunanak biiznillah ikinci bir hayata adım atıyor.
Önemli bir yazı koleksiyoneri;
Amerikalıların Kızılderili Sanatı` olarak kendilerine mâl etmek istedikleri atalar sanatımıza 40 yıldır emek veren, bu alanda binlerce eser, yüzlerce öğrenci yetiştiren ustaların ustası` Münir Erbörü geleneksel sanatlarımıza gönlünü kaptırmış bir kere; Ahşabın müşfik tahtına yazıyı işleyen ve dünya sanat tarihinde ahşap yakma sanat ve zanaatıyla Kur`an-ı Kerim`i 30 cüz halinde huş ağacının üzerine yazmaya muvaffak kılınmış bulunan Münir Usta aynı zamanda ülkemizin önde gelen hüsn-i hat koleksiyonerlerinden biri.
Koleksiyonun kaptan köşkünde 60 kadar hilye var!
Son yirmi yılda bir eserden başlayan koleksiyonun sayısı bugün yüzlerle ifade edilebilecek bir hacme ulaşmış. Koleksiyonun kaptan köşkünde altmış kadar hilye-i şerife var` dersek benzetmede hata etmiş olmayız!
Usta hattatlar;
Dr. Hüseyin Gündüz, Turan Sevgili, Fuat Başar, Levent Karaduman, Gürkan Pehlivan, Mesut Dikel, Faruk Dinçer Eratlı, Sofuoh Mustafa, Zeynep Saka, Musa İbrahim, Gülnihal Gül, Ayşe Karakaş, Ayşegül Tekmen ve Zehra Demiral, Erbörü Hat Koleksiyonu`nu yazılarıyla şenlendiren usta hattatlarımız.
Münir Usta Cumhuriyet dönemi üçüncü nesil hat sanatkârlarından Levent Karaduman`dan mütevazı bir koleksiyon, on beş yazıyı def`aten alarak koleksiyonculuğa ilk adımlarını atmış. Sonrasında hemen her ay dört-beş yazı alarak, kimi zaman ard arda birkaçyazı birden sipariş ederek koleksiyonunu tamamlama yönünde emin adımlar atmış.
Örnek bir koleksiyoner;
Ustamız, evini ve atölyesini nurlandıran koleksiyonuna tabir yerindeyse gözü gibi bakıyor. Lüzumu halinde yazıları erbabına restore ettiriyor. Atölyesinde, evinde yazıların karşısında vakit geçiriyor. Münir Erbörü`yü Taşdelen`deki atölyesinde ziyaret ettiğimde de hüdainabit sanatkârı yazılarla halleşirken bulmuştum.
Yazıyla arasında kuvvetli bir bağ söz konusu;
Yazıyla arasında kuvvetli bir bağ söz konusu; Hüsn-i hat sanatı eserlerinin şifresine vâkıf olup gönül diliyle kuvvetli bir irtibat kesbeden Münir Usta hattın tüm nevilerinden müteşekkil âlâ keyfiyet sahibi koleksiyonuyla bulunduğu yerden İstanbul`a, Türkiye`ye, bir adım öte tüm dünyaya örneklik teşkil ediyor.
Sülüsten nesihe, celi ta`likten tuğraya;
Sülüs, celi sülüs, sülüs-nesih, ta`lik, celî ta`lik, şikeste ta`lik, divani, celi divani, reyhani, muhakkak, kufi ve makıli, koleksiyondaki yazıların nevilerini oluşturuyor. Tuğrayı da son cümleye dâhil etmemiz kaydıyla;
Müzehhip güzeli, mutlak güzeli arayan bir kâşiftir;
Koleksiyondaki yazıların elbisesi mahiyetindeki tezhip tezyinatı için de bir paragraf açsak sezadır! Tezhip uygulamaları Münir Usta`nın koleksiyondaki hüsn-i hat levhalarını gülşene, gül bahçesine çevirmiş. Hilyelerin etrafında belirli bir ahenk ile hafi bir zikri terennüm etmekte olan gül ve çiçek tahrirleri bakmasını bilenleri Türk asrına, 16`ıncı yüzyıla götürüyor. Geleneksel sanatlarımızın hemen her şubesi gibi tezhip de şüphesiz bir keşif sanatıdır, müzehhip de güzeli, mutlak güzeli arayan bir kâşiftir.
Tezyinata akseden asliyet ve terkip şuuru;
Yazımızın bu yerinde koleksiyonda klasik tezhip tezyinat üslubuna yaslanarak süslemede asliyet ve terkip şuuruna sahip yeni arayışlara yelken açan bezeme sanatkârlarının isimlerine yer vermeyi vazife biliyoruz: Tuba Asiltürk, Gülçin Taştan, Elif Nurcihan, Ayşegül Deveciler, Meltem Cantürk, Merve Cantürk, Meral Cantürk, Senem Kaş, Gülnihal Alakuş, Nursel Ersungur, Zeynep Bato, Nagihan Çiçeklizan, Oya Metalar, Arzu Poyraz, Ayşegül Devecier, Nazlı Ayçiçek ve Nagihan Esra Omurzak Erberü Hat Koleksiyonu`nda tezhip eserleriyle katkıda bulunan sanatkârlarımız.
Koleksiyondaki tezhip eserlerinin bir kısmı, Osmanlı Cihan Hâkimiyeti yıllarının nakkaşhane geleneğinde olduğu gibi atölyeden, kolektif olarak çıkmış. Atölye Cantürk ameliyesi olan eserlere dikkatlice bakanlar çiçek motiflerinde Ali Ü sküdari`nin neşesini, bulut ve rumilerde saray müzehhiplerinin ustalığını fark edecektir. Az önce de arz ettiğimiz gibi tezhip bizatihi keşif sanatıdır çünkü.
'Dost yoluna bütün varımız sebil'
Mutluluklar kadar güzellikler de paylaşıldıkça çoğalır. Münir Usta, Şair Bahaeddin Karakoç`un iki satır yukarıdaki ara başlığı neşelendiren dizesi uyarınca koleksiyonundan eşine, dostuna, ahbabına hediye ettikçe duvarlarındaki eserlerin sayısı eksilmiyor, bilakis artıyor. Çünkü şair sözünü 'Verdikçe dolar bizim boş testilerimiz'le tamamlıyor.
60`ın üzerinde tezhipli hilye;
60`ın üzerinde tezhipli hilye-i şerifenin emanetçiliğini yapmakta olan koleksiyoner imkân buldukça hattatlara birbirinden güzel hilyeler yazdırmaya devam ediyor.
Koleksiyonuna hat ile başlayan sonrasında eserlerin arasında teberrüken Fuat Başar, Tülay Taslacıoğlu ve Yılmaz Enes`ten ebrular da serpiştirmiş bulunan Münir Usta`nın ahşap yakma sanatındaki ustalığına, emeklerine, sabrına, ince bir zevki özenle işleyerek oluşturduğu koleksiyonuna selâm ve hürmet ederek yazımızın son iki cümlesini kuralım:
Münir Erbörü siz bu satırları okurken yazı almaya, sanatı ve sanatkârı desteklemeye devam ediyor. Bu cümleden olarak 'şimdilik' kaydıyla son yazıları Sofuoh Mustafa`nın kaleminden neş`et eden hilye-i şerifeleri Gülçin Taştan ve Elif Nurcihan tezhipliyor.
