Değerli okuyucularımız,
Sağlıklı beslenme derken temiz havayı temiz gıdayı temiz suyu sayarız; Doğal beslenmeyi sayarız. Doğal yemeyi içmeyi birbirimize öğütleriz;
Ama bir canlı olarak doğal yaşamanın olmazsa olmazlarından doğal giyinmeyi nedense pek akla getirmeyiz;
Ama bir insanın vücudunun sağlıklı olabilmesi için yemek içmek kadar sağlıklı giyinmeye de ihtiyacı vardır.
Bu vesileyle bugün size köylerimizde yıllar yılı üretilen ve birçok alanda hayatımızın önemli parçası olan yün ile ilgili bilgileri sizinle paylaşacağız;
Biz Konya`da yakın zamana kadar hemen bütün köylülerimizin ve genelde Yörüklerimizin hayatının yün ile içiçe geçtiğini biliyoruz. Yine buradan Konya Selçuk Ü niversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatları Bölümünden Doç. Dr. Meral Akan Hocamızın büyük emek vererek hazırladığı 'Anadolu Yörük Yaşamında Dokuma Geleneği' isimli makalesinden yün ile ilgili önemli bir bölümü sizlerle paylaşıyoruz:
'Yörük yaşam biçimi hayvancılıktan artan yün ve kılların dokumacılıkta değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Yörükler kırkılan yün ve kıllardan iplik elde etme işlemlerini ustalıkla sürdürmüşlerdir. Uzun yürüyüşler esnasında vakit kaybını önlemek amacıyla, yürürken liflerin bükülerek iplik haline getirilmesi işlemlerini üstlenmişlerdir.
Dokumalarda kullanılan yün ve kıl liflerinin bölgede yaşayan hayvanlardan elde edildiğini, dokuma faaliyetinin hayvancılığa dayalı olarak yapıldığını, buna bağlı olarak ise keçi kılının geniş kullanım alanı bulduğu söylemek mümkündür.
İkinci sırada ise koyun yünü yer almaktadır. Keçinin kılı ve koyunun yünü, Yörüklere dışarıya muhtaçolmadan, kapalı bir ekonomi içinde bir hayat yaşatacak iki hammaddedir. Kıl veya yünü kendi üretimleri olan alet ve tezgâhlarda dokuyup ev eşyalarını, hayvanlarının eşyalarını elde etmiş olurlar. Bu basit uğraşlar Yörüklerin köy ve kasabalara yerleşmesi ile mazmanlık (keçi kılından ip örme) ve mutaflık (ipleri özel tezgâhta dokuyanlar) mesleklerinin yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Dokumalarda çözgü ve atkı ipliklerinde keçi kılından ve koyun yününden, desen ipliklerinde ise sadece koyun yününden elde edilen iplikler kullanılmaktadır.
Yün meğer ne büyük bir nimetmiş
Yörüklerin hayatında bu derece önemli yer alan yün bakın meğer ne gibi hikmetlere sahip bir ürünmüş. Bu konuda da gazeteci yazar Ragıp Karadayı ağabeyimizin tespitlerini sizlerle paylaşmak istiyoruz:
Diyor ki Ragıp Karadayı: 'Koyun, deve, keçi tüyleri YÜ N ismini alır. Hakiki yün koyun yünüdür.
Koyun derken de dişi davar anlaşılır. Koç, yani erkek koyun yünü ile dişi arasında fark vardır.
Dişi koyun yününde olan maddî ve manevi hassalar (özellikler) diğer yünlerde yoktur.
Koyunların üzerine güneş doğmaz. Namaz vakti uyanırlar. O bakımdan koyun beslemek büyük manevî bir eylemdir. Bereket kabul edilir; Rızkın bollaşmasını mucip olur, gerektirir
Yünün faydaları saymakla bitmez. Şöyle ki:
1) Koyun yünü sinyal ve radyasyon emicidir.
Evimizde yoğun kullandığımız, cep telefonu, modem, kumanda gibi elektronik cihazların yaydığı radyasyonu emerek vücudumuza zarar vermesine mâni olur yün. Bunun için bilhassa yorgan, yastık ve döşeğimizin koyun yününden olmasına itina göstermeliyiz. Çünkü uyuduğumuz zaman boyunca, cep telefonu ve internet cihazları devamlı sinyal alır verir ve radyasyon üretir. Vücudumuz ve bilhassa da beynimiz bu radyasyondan ciddi zarar görür.
Eğer uyku setimiz koyun yününden yapılmış ürünlerden oluşuyorsa bu zarar en aza iner.
2) Koyun yünü dinlendiricidir ve rahat uyku sağlar.
Koyun yününden yapılmış yorgan, yastık ve döşekle uyursanız, sabaha dinlenmiş olarak kalkarsınız.
Çünkü koyun yünü, vücutta biriken statik negatif enerjiyi alır. Böylece bedenimizde oluşan yorgunluk ve rehavet üzerimizden kalkmış olur.
Aslında gün boyunca koyun yününün dinlendirici etkisinden faydalanabiliriz. Bunun için evlerimizde, iş yerlerimizde, arabalarımızda koyun yününden yapılmış minderler ve postları kullanabiliriz.
Koltuğumuzun, kanepemizin üzerine sererek üstüne oturmamız son derece faydalı olacaktır. Bilhassa yerinde uzun süre oturanlar için bu çok faydalı olacaktır. Ofis çalışanları, işi masada olanlar, uzun yol şoförleri bu hususa dikkat etmeliler.
3) Koyun yünü ısıyı dengeleyicidir.
Soğuğu geçirmez. Koyun yününden yapılan ürünler yazın serin, kışın sıcak tutma hususiyetine özelliğine sahiptir.
Çoğumuz yazın sıcaktan dolayı üzerimize yorgan örtmeden uyumaya çalışır. Ancak yorganımız koyun yünündense rahatlıkla üzerimize örtüp uyuyabiliriz. Çünkü yün nefes alıp verme hususiyetine özelliğine sahiptir. Isıyı tutmaz.
4) Koyun yünü yağmuru ve suyu çekmez.
Dolayısıyla kolay ıslanmaz ama ortamdaki fazla nemi emer ve rutubet oranını tabii bir şekilde düzenler.
5) Yün yanmaz. Ateşe, aleve karşı dirençli ve dayanıklıdır.
6) Alerjik değildir ve alerjik ortamların oluşmasına fırsat vermez.
7) Koyun yünü uzun ömürlüdür.
8) Yün terletmez, teri emer, ter yapmaz.
9) Ağrıları alır. Birçok romatizma ağrılarına iyi gelir.
10) Bit, pire, karınca, akrep, yılan ve birçok haşarat yüne yanaşamaz.
12) Yün elektriği ref eder. Yünden elektrik cereyanı geçmez, yalıtkandır. Çobanlar kepenek içinde yağmurdan, doludan, kardan, her türlü soğuktan müteessir olmadıkları (etkilenmedikleri) gibi kepenek içinde iken yıldırım isabet etmez.
13) Birçok mikroplar ve hastalık mikropları yünden kaçar. Yalnız yün lifleri içinde 'güve' mevcuttur. Dışarıdan gelme değildir. Güveyi yok etmek imkânsızdır. Faaliyete geçmemesi için bir petrol mahsulü olan Naftalin kokusundan faaliyet yapamazlar. Umumiyetle sıcak mevsimlerde faaliyete geçerler, soğukta faaliyetleri durur.
Sonuçolarak yün çorap, fanila, gömlek giymeli, yün eldiven takmalı; Yün kuşak muhakkak kullanılmalı. Kış yaz saf yün kazak. Saf yün battaniye kullanılmalı; Yünden başkasına iltifat edilmemeli.
Sağlığınız, sıhhatiniz için pek lâzımdır. Ruhî ve manevi hayatımız için de elzemdir. Sağlıklı, hayırlı uzun ömür dileklerimizle; ' İTTİFAK - AA
