Otizm, günümüzde rastlanan en yaygın nörolojik bozukluktur. Otizm bir ruh hastalığı olmamakla beraber belirtileri ruh hastalıklarını çağrıştırabilir. İşte detaylar… OTİZM NEDİR? Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan, diğerleriyle iletişim kurmayı zorlaştıran ve engelleyen, karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluk olarak tarif edilir. OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ Otizm en erken 8 aylıkken bulgu verir. 18 aylıkken testlerle tarama yapıldığında sonuç alınır. Güvenilir bir klinik tanı için 3 yaşı bitirmesi beklenmelidir. Göz teması, seslenildiğinde dönüp bakması ve işaret etmesi normal gelişim açısından önemlidir. Belirtileri otizmle karışan hastalıklar vardır. Özellikle dil sorunlarının bazı formları örtüşür. – Göz kontağı kuramama, – Yaşıtlarıyla arkadaşlık kuramama, – Diğerleriyle eğlence, ilgi veya başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik, – Empati eksikliği. Otistikler, diğerlerinin acı ve üzüntü gibi duygularını anlamada zorluk çekebilirler, – Konuşmayı öğrenememe veya konuşmada gecikme. Otistiklerin % 40'ı asla konuşmaz, – Sohbet etmeye başlamada zorlanma ya da başlamış bir konuşmayı sürdürmede zorlanma, – Kalıplaşmış veya sürekli tekrarlanan konuşma, – Aynı şeyleri yapmakta ısrar, rutine sıkı bağlılık, – Duyusal az veya çok uyarılma, – Dinleyicilerinin bakış açısını anlamada zorlanma. Örnek vermek gerekirse, karşısındaki kişinin yaptığı espriyi anlamayabilir. Kelimeleri algılayıp anlar ama ima edileni anlayamaz. Otizm, günümüzde rastlanan en yaygın nörolojik bozukluktur ve Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi (Centers for Disease Control Prevention)’nin verilerine göre 2006 yılında her 150 çocuktan 1’inde otizm görülürken, 2018 yılında verilen son bilgiye göre de, her 59 çocuktan 1’inde otizm görülmektedir Otizm çeşitleri nelerdir? Otizm, tek bir şekilde değerlendirilemez. Çoğu genetik ve çevresel faktörlerin birleşiminden etkilenen birçok alt tipi vardır. Dolayısıyla nöro-gelişimsel bir bozukluk olan otizm, her çocukta farklı belirtilerle ortaya çıkmakla birlikte sergilenen bu belirtilerin şiddeti de farklılık gösterir. Bu durum otizm çeşitleri konusunda geniş bir yelpazenin oluşmasına sebep olur. Yelpazenin bir tarafı şiddetli belirtileri temsil eden türlerle tanımlanırken, diğer tarafı daha hafif belirtileri temsil eden türleri tanımlanır. Her ne kadar otizm çeşitleri, çok sayıda farklı tip içerse de yaygın olarak bilinenler; Asperger Sendromu Çocukluk Disintegratif Bozukluğu Atipik Otizm Rett Sendromu’dur. Asperger Sendromu Asperger sendromu; sosyal etkileşim becerilerinde yetersizlik ve bazı konularda çeşitli takıntılarla karakterize edilir. Otizm spektrum bozukluğunda olduğu gibi dil ve zihin gelişiminde gerilemeye yol açmaz. Asperger sendromu saptanan kişilerin sözel işlevleri, sözcük dağarcıkları ve dil bilgisi gelişimlerinde herhangi bir zayıflık görülmez. Daha çok görsel-algısal işlevlerde yetersizlikler yaşanabilir. Ayrıca çoğu Aspenger Sendromu tanısı konulmuş kişilerde denge sorunları da görülebilmektedir. Çocukluk Disintegratif Bozukluğu Otizm çeşitleri kapsamında ele alınan bir diğer durum ise Çocukluk Disintegratif Bozukluğu olarak adlandırılır. Çocukluk disintegratif bozukluğu tanısı konmuş çocuklar, doğumdan sonra en az iki yıl gelişimlerini normal olarak tamamlar. Ancak bozukluğun başlamasıyla daha önce kazanılmış olan beceriler hızla yitirilip otizm belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Zihinsel becerileri ise ileri derecede zihinsel gerilik düzeyine kadar ulaşabilir. Çocukluk Disintegratif Bozukluğu tanısı konulan çocuklar, birkaç yıl içinde otizmli çocuklarla benzer özellikler sergilemeye başlar. Atipik Otizm Apitik Otizm; konuşmada zorluk, iletişim kurmada güçlük, tekrarlayıcı konuşmalar, gelişimde bozukluklar, sosyalleşmede sorun yaşama gibi belirtilere yol açar. Bu belirtiler daha geç yaşlarda ortaya çıkabilir ya da kesin tanı konmayı engelleyecek şekilde çok az görülebilir. Bu tip otizmde otizm belirtileri tam olarak karşılık bulmaz. Zira iyi eğitim, elverişli şartlar oluşturulduğu takdirde zamanla belirtiler tamamen ortadan kalkabilir. Dil gelişiminde yaşanan güçlük ve aksaklıklar zamanla normale döner. Dolayısıyla otizm tedavi sürecine en iyi cevap veren grubun atipik otizm teşhisi konmuş çocuklardır. Rett Sendromu Otizm çeşitleri kapsamında ele alınan Rett sendromu, kızlarda ortaya çıkan genetik bir otistik spektrum bozukluğudur. Doğumdan sonraki ilk beş aylık dönemde normal gelişim gösteren çocuklarda gözlemlenir. Rett sendromu belirtileri görülmeye başlamasıyla birlikte, baş büyümesi yavaşlar, el becerileri yitirilir, takıntılı el hareketleri başlar. Zamanla tüm beyinsel beceriler geriler. Rett Sendromu’na karşı alınacak önlemler, çocukların yetişkin yaşlara kadar yaşamasına olanak tanır.