Osmanlı yemek kültürü ve felsefesi II

Abone Ol

Geçen yazımızda, &nbsp şifa &nbsp için, &nbsp şifa &nbsp niyetine &nbsp beslenmenin Osmanlı yemek kültürü ve felsefesinin temelini oluşturduğunu belirtmiştik. &nbsp Hümoral Patolojiyi veya &nbsp İslam tababetindeki adıyla Ahlat-ı Erbaa yemek reçetelerinin mihenk taşını oluşturmuştur. İbni Sina, &nbsp besinlerin &nbsp özellikleri ile &nbsp beraber insan &nbsp vücuduna &nbsp farklı &nbsp mevsimlerde &nbsp farklı &nbsp tesirleri &nbsp olduğundan bahseder. &nbsp
Beslenmenin bedene şifa vermesi, hıltların dengede kalabilmesi için besinlerin hangi mevsimde, ne şekilde tüketileceği en az besin özellikleri kadar önemlidir. Beslenme metodu temelli beslenme reçeteleri mizaçlar ve mevsimlere göre düzenlenmelidir. Topkapı Sarayı arşivinde kayıtlı bir belgede mevsimlere göre yenecek yemeklerin listesi veriliyor.
İbni Sina nın şifa anlayışının 15. yy. Osmanlı &nbsp Mutfağı reçete çalışmalarını yürüten devrin ünlü hekimi Muhammed Bin Mahmud Şirvani nin yemek kitabında bu kültürün ve felsefenin nasıl &nbsp uygulandığını öğreniyoruz.
Şirvani, 'Mürşid' adlı eserinde İbn Sina`dan 'Şeyh', El Kanuni Fi`t Tıp eserinden de 'Şeyh Kanunu' olarak bahsetmiş, yine 'Mürşid' eserinde İbn Sina`dan alıntılarla, atıflarla şifa ve tıp yaklaşımda Sina`yı üstad olarak kabul eder. Muhammed Bin Mahmud Şirvani: 'Ademoğlunun yaşamda sekiz tada ihtiyaçhissettiğini gözledim. Sekiz tat yemek, içmek, giyinmek, yuva kurmak, koklamak, temas etmek, duymak ve söylemektir. Sekiz tattan insan evladı için en önemlileri yemek ve içmektir. Bedenin tazeliği ve diriliği insan evladının yeme &ndash içmesine bağlıdır, ikisi olmadan bedenin tazeliği gider ölü hale gelir.' der.
Şirvani, yemeklerin sindirimi konusuna da ayrıca kafa yormuştur. &nbsp Yemek vakitleri sayılırken mutlaka karnın iyice acıkmış olması, bir önceki yemekten sindirilmemiş bir şey kalmaması istenir.
Besinler kolay sindirilip sindirilmemesine göre de sınıflandırıldı.

Lâtif Gıdalar:

Fazla hılt artığı bırakmadığından lâtif gıdaların çoğu sindirilir ve ve pek az artık madde kalır. Lâtif gıdalar besin artıklarının boşaltılmasına da yardımcıdır.

Kan hıltını kaynatarak kanın yanmasıyla sonuçlanan lâtif gıdaların tüketilmesi safra yaparak safra miktarını arttırır.&nbsp
Gal&icirc z Gıdâlar:
Gal&icirc z besinler nemi ve balgamı arttırdığından gereğinden çok
balgam üretilir. Gal&icirc z gıdâlar bedenin kuvvetini çoğaltır, insanı
semirtip şişmanlatır.
Gal&icirc z besinler çok açken ve az yenmelidir ki iyi sindirilsin, çünkü gal&icirc z yiyecek ve içecekler hazımsızlık yapar. Eğer gal&icirc z yemek yenirse bu tıkanıklığı açacak nesneler yenmelidir ki, bunlar latif gıdalardır.

Not: Konuyla alakalı yazımız devam edecek!