Proaktif ebeveyn olabilirsiniz!

Ebeveynlik sadece çocuk büyütmek değil; bir bireyin karakterini, duygularını ve geleceğini şekillendirmektir, demiştik. Bu önemli sorumluluğu taşırken birçok ebeveyn ancak bir sorunla karşılaştığında harekete geçer. Oysa çocuk yetiştirmede asıl etkili yöntem, sorunlar ortaya çıkmadan önce bilinçli adımlar atmak, yani “proaktif ebeveynliktir”.

Proaktif ebeveynlik; çocuğun ihtiyaçlarını önceden fark etmek, duygusal gelişimine destek olmak ve onunla sağlıklı iletişim kurmak demektir. Bu yaklaşımı benimseyen anne babalar, çocuklarının davranışlarını yalnızca düzeltmeye çalışmaz; aynı zamanda onlara doğruyu öğretmeye ve yaşama hazırlamaya gayret eder.

Örneğin bir çocuk öfkelendiğinde, tepkisel bir ebeveyn hemen bağırabilir ya da cezalandırma yoluna gidebilir. Ancak proaktif bir ebeveyn, bu öfkenin nedenini anlamaya çalışır, hemen farklı bir nüans yakalar ve dönüşüm başlatır. Belki de çocuk gün içinde bir arkadaşından kötü sözler işitmiştir. Bu durumda ebeveynin anlayışlı yaklaşımı, çocuğun duygularını tanımasına ve ifade etmesine yardımcı olur.

Ayrıca proaktif ebeveynler, kurallar koyarken çocuklarını da sürece dahil eder. “Şu saatte yatılmalı.” demek yerine, “Sence uykunu almak için kaçta yatmalısın?” diyerek çocuğa sorumluluk kazandırırlar. Bu sayede çocuklar sadece söyleneni yapan bireyler değil; düşünen, karar verebilen ve farkındalığı yüksek bireyler olarak gelişirler.

Proaktif olmak tabii ki kolay değildir. Günümüz dünyasında sabır, anlayış ve bilinçli bir çaba gerektirir. Ancak karşılığında çocuklarla daha sağlıklı, güçlü ve sevgi dolu ilişkiler kurmayı sağlar. Unutmamak gerekir ki çocuklarımız bizden çok şey öğrenir. Onlara vereceğimiz en değerli miras, doğru zamanda gösterdiğimiz rehberliktir.

Proaktif ebeveyn davranışına basit bir örnek vermek gerekirse, okuduğum bir kitapta şöyle örneklendirilmişti: Anaokulu öğrencisine merak uyandıran bir öykü anlatmaya başlayıp yarıda kesmek ve devamını arabaya bindiğinde anlatacağınızı söylemek, sorun çıkma olasılığını ortadan kaldırmak anlamına gelir. Tepkisel ebeveynlik yerini proaktif ebeveynliğe bırakır; böylece huzur ve konfor sağlanır. Bunun için gerekli olan nedir? Kurulan stabil bir bağlantı.

Ne diyoruz peki? “Bağlantı sakinleştirir.”

Bağlantı, çocuğunuzla ilişkinizi derinleştirir. Sinirli mi, aç mı, yalnız mı, yorgun mu olduğunu en iyi siz bilirsiniz. Farkındalık gerektiren proaktif ebeveynlik zordur. Ancak olumsuz davranışların başlangıcı ne kadar erken belirlenebilirse, sonraki sancılı süreç için o kadar az zaman harcanır.