DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, Türkmenistan DışiÅŸleri Bakanı RaÅŸid Meredov ve Azerbaycan DışiÅŸleri Bakanı Ceyhun Bayramov'un Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Üçlü DışiÅŸleri Bakanları 5. Toplantısı'nın ardından imzaladığı ortak bildiride, kapsayıcı bir barış, istikrar ve ortak refah alanı yaratma vizyonunun altı çizildi ve çok taraflı iÅŸ birliÄŸi olanaklarını geliÅŸtirmek için Türkmenistan-Türkiye-Azerbaycan üçlü mekanizmasını kullanmanın önemi vurgulandı.
Taraflar, 26 Mayıs 2014'te Bakü'de, 29 Ocak 2015'te AÅŸkabat'ta, 28 AÄŸustos 2015'te Antalya'da ve 19 Temmuz 2017'de Bakü'deki DışiÅŸleri Bakanları Üçlü Toplantılarında kabul edilen ortak bildirilere baÄŸlılıklarını teyit etti.
Bildiride, taraf devletlerin uluslararası kabul görmüÅŸ sınırları içinde egemenlik ve toprak bütünlüÄŸüne karşılıklı saygıları ve saÄŸlam destekleri yeniden teyit edildi.
Taraflar, kapsayıcı bir barış, istikrar ve ortak refah alanı yaratma vizyonunun altını çizdi ve çok taraflı iÅŸ birliÄŸi olanaklarını geliÅŸtirmek için Türkmenistan-Türkiye-Azerbaycan üçlü mekanizmasını kullanmanın önemini vurguladı.
Bildiride Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Ä°slam Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı (Ä°Ä°T), Avrupa Güvenlik ve Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı (AGÄ°T), BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim, Bilim ve Kültür TeÅŸkilatı (UNESCO), Türk Konseyi, Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı, Uluslararası Türk Kültürü TeÅŸkilatı (TÜRKSOY) ve diÄŸer ilgili bölgesel ve uluslararası kuruluÅŸlar ile Asya'nın Kalbi-Ä°stanbul Süreci gibi devam eden iÅŸ birliÄŸi forumlarının önemine dikkat çekildi.
Taraflar, terörizm, bölücülük, aşırılık ve ayrımcılığın her türlü ve tezahürü ile sınır aÅŸan organize suçlar ve uyuÅŸturucu madde ve bunların öncül maddeleri, silah ve insan kaçakçılığı, kültürel ve tarihsel aleyhte suçlar, miras, siber suçlar ve düzensiz göçle mücadelede iÅŸ birliÄŸinin daha da güçlendirilmesinin öneminin altını çizdi.
Bu baÄŸlamda, Ä°Ä°T'nin 15 Mart’ı "Ä°slamofobiye Karşı Uluslararası Dayanışma Günü" olarak belirlemesinin önemine iÅŸaret edildi ve bu konudaki tüm uluslararası çabaları destekleme konusunda mutabık kalındı.
Öte yandan bildiride, Türkmenistan'da yapılacak Devlet BaÅŸkanları Üçlü Zirvesi'nin son derece önemli olduÄŸunun altı çizildi.
Ekonomik iÅŸ birliÄŸinin güçlendirilmesinin önemi vurgulandı
Bildiride, taraf devletler arasında ekonomik ortaklığın yasal dayanağının yanı sıra üçlü ekonomik iÅŸ birliÄŸinin güçlendirilmesinin önemi de kaydedildi.
Taraflar, ticari-ekonomik iÅŸ birliÄŸinin güçlendirilmesi, yatırım ve ticaretin teÅŸvik edilmesi için mevcut potansiyelin kullanılması ve ayrıca gümrük, enerji, ulaşım, telekomünikasyon, sanayi, tarım, bilim, eÄŸitim, kültür, turizm ve çevre alanlarında ortak projeler ve programlar yürütme yoluyla iÅŸ birliÄŸinin daha da geliÅŸtirilmesini destekleme konusunda anlaÅŸtı.
Her üç ülkenin de küçük ve orta ölçekli iÅŸletmeleri arasındaki mevcut iÅŸ birliÄŸinin sürdürülmesinin önemine dikkat çekilen bildiride, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını aşısı tedariki de dahil olmak üzere salgınla mücadelede dayanışmalarına, imkanları ve yetenekleri dahilinde karşılıklı tıbbi yardım yoluyla sürdürmeye ve artırmaya karar verildi.
Taraflar özellikle uluslararası seyahat, ticaret ve ulaşım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla Kovid-19 salgınını kontrol altına alma ve sosyal ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkilerini yönetmede iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyona olan baÄŸlılıklarını teyit etti.
Bildiride, ulaşım altyapısının geliÅŸtirilmesi ve transit potansiyelinin artırılmasına yönelik yeni projelerin gerçekleÅŸtirilmesi için iÅŸ birliÄŸinin daha da güçlendirilmesi gerekliliÄŸinin altı çizildi.
Ulaşım ve altyapı projelerinin önemi kaydedildi
Taraflar, "DoÄŸu-Batı" Trans Hazar Ulaşım Koridoru dahil olmak üzere ülkelerinin transit potansiyelini güçlendirmek için yapılan önemli çabaların altını çizdi ve bu baÄŸlamda Türkmenbaşı (Türkmenistan) ve Alat (Azerbaycan) limanları arasında deniz taşımacılığının etkin bir ÅŸekilde iÅŸletilmesinin önemini vurguladı.
Ayrıca taraflar, Modern Ä°pek Yolu'nun bir parçası olarak Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu projesinin Asya ile Avrupa arasında rekabetçi ulaşımı kolaylaÅŸtırmada kilit rol oynadığını vurguladı ve BTK Demiryolu ile yolcu taşımacılığı hazırlıklarını memnuniyetle karşıladı.
Öte yandan, taraflar ulaşım ve transit trafiÄŸi basitleÅŸtirerek ticari iliÅŸkilerin geliÅŸtirilmesini amaçlayan ve bölgesel baÄŸlantı için yeni bir boyut oluÅŸturan Lapis Lazuli Transit ve Taşımacılık Ä°ÅŸbirliÄŸi AnlaÅŸması'nın yürürlüÄŸe girmesini de memnuniyetle karşıladı.
Mevcut altyapının iyileÅŸtirilmesi ve bölgesel ulaşım ve ticaretin geliÅŸtirilmesi için uygun koÅŸulların oluÅŸturulması ihtiyacının dile getirildiÄŸi bildiride, altyapı projelerinin Hazar Bölgesi'nin refah ve istikrarına katkısını dikkate alarak, ulaşım ve enerjide bölgesel baÄŸlanabilirliÄŸi saÄŸlamak için iÅŸ birliÄŸinin geliÅŸtirilmesinin önemi vurgulandı.
Enerji alanındaki ortaklığın altı çizildi
Bildiride, taraflar enerji alanında ortaklığın öneminin altını çizdi ve Azerbaycan'dan daha fazla hacimde doÄŸal gazın ve Türkmenistan'ın enerji kaynaklarının Türkiye'ye ve Avrupa'nın geri kalanına ulaÅŸtırılmasını amaçlayan enerji projelerine desteÄŸini bir kez daha teyit etti.
Taraflar, Hazar Denizi'nde "Dostluk" olarak adlandırılan hidrokarbon sahasının ortak araÅŸtırılması ve geliÅŸtirilmesi için Azerbaycan ile Türkmenistan arasında muhtıranın imzalanmasını memnuniyetle karşıladı.
Bu baÄŸlamda, taraflar Türkiye'nin ve Avrupa'nın geri kalanının enerji güvenliÄŸini artırmanın yanı sıra Azerbaycan ve Türkmenistan'ın ekonomik kalkınmasına ve refahına katkıda bulunmak için hidrokarbon kaynaklarının geliÅŸtirilmesi ve teslimi için ortak projeleri sonuçlandırmaya hazır olduklarını ifade etti.
Taraflar, üç ülkenin ortak mirasına dayalı eÄŸitim, bilim, kültür ve diÄŸer insani yardım alanlarında daha fazla iÅŸ birliÄŸi geliÅŸtirmenin gerekliliÄŸini vurguladı.
Bildiride, siyasi diyalog, bölgesel ve küresel konularda iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyonun sürdürülmesi amacıyla düzenli üçlü toplantılar düzenlemenin önemi vurgulandı ve bir sonraki toplantının Türkmenistan'da yapılmasına karar verildi.
Ä°TTÄ°FAK - AA
