Türk kadınının ilk defa olarak milletvekili seçmesi ve seçilmesi uluslararası alanda da ses getiren bir gelişme olmuştur. Hal böyle olunca Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi bu defa İstanbul`da toplandı. Böyle önemli bir organizasyonun Türkiye`de gerçekleşecek olması doğal olarak basın tarafından da ön planda değerlendirilen bir gelişme oldu. İstanbul`da toplanacak kongre bu tür uluslararası toplantıların 12.si olacaktı. Bu vesile ile Cumhuriyet gazetesi, daha önceki kongrelerin yapılış sebepleri ve tarihleri hakkında 'Kadınlar Kongresi Hazırlıklara Başladı' başlığıyla yayınlanan haberinde ayrıntılı bilgiler vermekteydi. Bu haberde kongrelerin tarihleri, toplandıkları yerler ve ele alınan konular şöyle sıralanmaktadır: 1902 de Washington`da, 1904`te Berlin`de, 1906`da Kopenhag`ta yapılan kongrelerde münhasıran kadınların intihab (milletvekili seçilme) hakları mevzuu bahis olmuştur. 1908`de Amsterdam Kongresi`nde de aynı mevzunun görüşüldüğü ifade edilmektedir. Bu kongrede kadınların intihab hakkına malik oldukları bazı memleketlerin murahhasları tarafından dikkate değen raporlar okunmuştur. 1909`da Londra Kongresi`nin yapıldığı, umumi olarak intihab meselelerinin ele alındığı, program haricinde bir miting düzenlendiği, intihab taraftarlarının görüşlerinin dinlendiği belirtiliyor. 1911 yılında Stokholm`de yapılan kongrede ise daha önceki kongrelerde ele alınmayan konuların gündeme getirildiğinden söz edilmekte bu konular kurtulan memleketler, uluslararası kadın seçim meselesine nasıl müdahale edebilirler, seçim hakkının verilmesi kadınların yaşama şartlarını ne şekilde ıslah etti? Kadınların siyasi fırkalara intisabı olarak sıralanmaktadır. 1913`te Peşte de yapılan kongrede başlıca konunun uluslararası seçiciler birliğinin kadınların intihab hakkı iddialarına iştiraki olmuştur. 1920`de Cenevre`de yapılan kongrede ise harpten sonraki ilk kongre olması açısından önemlidir. Yirmiden fazla ülkede kadınlara intihab hakkının verildiği bu kongrede ilan edilmiştir. 1923`te Roma`da yapılan kongrede Amerika kadınlarının intihab hakkını kazandıkları kaydolunmuştur. 1926`da Paris`te yapılan kongrede uluslar kurumunun mesaisine yardım ederek sulh davasını ilerleterek kadınların siyasal haklarını nasıl kullanmaları lazım geleceğini tetkik etmeğe memur daimi bir komisyon teşkili kararlaştırılmıştır.
Uluslararası Kadınlar Birliği, 8 Şubat 1935 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde Türk kadınının ilk kez seçme ve seçilme hakkını kullanması ve TBMM`ne 17 kadın milletvekilinin girmesi üzerine 12. Uluslararası Kadın Kongresinin 18 Nisan 1935 tarihinde İstanbul`da toplanması kararını almıştır. Yapılan Kongre`ye 30 ülkeden 210 delege katılmıştır. Kongre`de yönetim biçimi ne olursa olsun tüm hükümetlerin kadın ve erkeğe eşit haklar tanıması, kadının devlet memurluklarında ve idari sorumluluklarda erkekle aynı haklardan yararlanması oybirliğiyle kabul edilmiştir. 1929` da Berlin Kongresi`nde birliğin kuruluşunun 25. yılı kutlanmış, kadınların çeyrek asırda elde ettikleri kazanımlar ehemmiyetle kaydolunmuştur.
Cumhuriyet gazetesinin, 9 Nisan 1935 tarihli sayısında birliğin başlıca gayesinin gerek siyasal, gerek hukuki, ahlaki ve ekonomik alanlarda erkekle kadın arasında tam bir eşitlik temin etmek olduğu için, bu gayelere göre çalışmak üzere muhtelif komisyonlar oluşturulduğu belirtilmiş ve devamında komisyonlar ve görevleri hakkında bilgiler verilmiştir:
1-) İntihaba iştirak ve siyasal faaliyet komisyonu: Başkanı Çekoslovakya Ayan Meclisi azasından Bayan Pilaminkova`dır.
2-) Ahlaki müsavat ve kadın ticaretine mümanaat komisyonu: Başkanı Uruguay Murahhası madam Pavlina Luisi`dir. Bu komisyon hem kadın hem de erkeklerin ahlakını yükseltmek, fuhuş mücadelesinde yalnız kadınlara tatbik olunan istisnai tedbirlerle ve kadın ticareti ile ilgili hususlara bakar.
3-) Erkeklerle iş müsavatı komisyonu: Başkanı İsveçli Bayan Malin. Bu komisyonda kadınlara erkeklerle müsavi iş şartları, ücretler ve muhtelif mesleklerde terakki şartları teminine çalışır.
4-) Sulh ve Uluslar Kurumu komisyonu: Başkanı Amerikalı Jozefin Sain.
5-) Kadınların medeni Ahvali komisyonu: Başkanı Paris Barosu avukatlarından Madam Suzan Grinberg. Bu komisyonun başlıca meşgul olduğu şey, evli kadınların henüz birçok memleketlerde zamana uygun olmayan kanunlarla muayyen medeni vaziyetlerini ıslahtır. Evli kadının tabiiyeti meselesi de Birliğin iştigal eylediği mesaildendir. Birlik kocaya varan kadının isterse kendi tabiiyetini muhafaza etmesi için 1930 senesi Martında La Hay`de bir içtima akt etmiştir.
Önümüzdeki hafta devam edeceğiz.
