`height=

Horasan`dan Anadolu`ya İslam`ı güzel bir şekilde tebliği ve temsil etmeye gelen Yunus Emre`yi (1238-1338) anlamaya her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. Çağlar öncesinden sanki bugün söylüyor gibi sade bir Türkçe ile yüreklerimize seslenen büyük gönül dostunu önce anlamak sonra da anlatmak hepimizin görevi. Onun sözleri asırlar sonra gönüllerimizi besleyen duru bir ırmak suyudur. Ruhlarımızdaki susuzluğu dindirmek için neden bir kase biz içmeyelim bu sudan;

Tarihi kaynakların bize bildirdiğine göre, XIII. yy.`da yaşayan Yunus Emre`nin memleketi, doğduğu, yaşadığı ve öldüğü yer hakkında birbirinden farklı görüşler ve iddialar olduğu bilinmektedir. Prof. Fuat Köprülü başta olmak üzere, Abdülbaki Gölpınarlı, Prof. Şehabettin Tekindağ, Halim Baki Kunter, Cahit Öztelli, İ. Hakkı Konyalı ve daha birçok bilim adamı ve araştırmacı buldukları belgeler ve derledikleri bilgilerle ve kendi yorumlarını da katarak çeşitli kitaplar yayınlamışlardır. Ancak bu çalışmalar sonucu Yunus Emre`nin memleketi, kimliği, gerçek mezarının nerede olduğu konusu kesinlikle açığa kavuşturulmamıştır.

 

`height=

Aksaray/Ortaköy`de Türbesi!

 

Bugün Yunus Emre`ye ait olduğu ileri sürülen yirmiden fazla mekân veya mezarın sadece beşi bir anıt mezar veya türbe halinde biçimlendirilmiştir. Bunlar Afyon`un Emre Sultan Köyündeki, Isparta`nın Uluborlu ilçesi merkezindeki, Eskişehir`in Yunus Emre köyündeki, Karaman merkezindeki ve Aksaray İli Ortaköy ilçesi Sarıkaraman`daki anıt mezarlardır. Bunlardan Mustafa Tatçı`nın günümüze kadar gelen bir önemli belgedeki bulguya göre Yunus Emre kuvvetli muhtemel Aksaray İli, Ortaköy İlçesi, Reşadiye Köyünde bulunan yöre halkı tarafından yüzyıllardan beri Ziyaret Tepesi olarak bilinen yerde metfundur.  Yaşadığı döneme baktığımızda Yunus Emre nin sadece bir derviş, bir halk şairi, bir mutasavvıf değil, aynı zamanda adeta bir psikolog olduğunu görürüz. O yalnızca halkın sanat zevkini tatmin ettiği için 'Yunus' olmamıştır. Nefesinin bugün hâlâ bu kadar canlı olmasında en büyük etken insanların psikolojik ihtiyaçlarını gidermesidir.

 

`height=

'Dostun evi gönüllerdir; '

 

Ü sküdar Ü niversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan tarafından kaleme alınan 'Dostun evi gönüllerdir, gönüller yapmaya geldim: YUNUS TERAPİ' isimli kitap Timaş Yayınları tarafından neşredildi. Kitap, Dr.Mustafa Tatcı`nın 'İşitin Ey Yarenler' kitabından alıntı ile başlıyor. Prof. Dr. Tarhan 'Batı`daki kimi araştırmacıların kültürümüzü, Anadolu irfanını sistematize edip, metodoloji geliştirerek 'pozitif psikoloji' adıyla bir bilim dalına dönüştürdüklerini fark ettim. Fakat çalışmalarında maalesef ne Mevlana`yı ne Yunus`u ne Sadi-i Şirazî `yi referans verdiler. Ben de birkaçsenelik çalışmamın sonucunda Yunus Terapi kitabımı yazdım' diyor. Nevzat hoca, başta sevgi, aşk ve bilgelik olmak üzere temel insanı ve evrensel değerleri Yunus Emre`nin gözüyle incelemiş ve ortaya çok güzel bir eser çıkmış. Kitabı yer yer altını çizerek okudum. Kitapta Yunus`un şiirinden örnekler verilerek ana başlıklar halinde irdeleniyor.

 

`height=

Aşk ve ateş

 

Yunus Terapi kitabın arka kapağında özellikle şu önemli noktaların altı çiziliyor: 'Anadolu insanının travmalarını çözen, toplumsal huzuru sağlayan ve yeni bir kültür iklimi adeta bir 'Yunus iklim kuşağı' oluşturan bu büyük halk ozanı aslında bugünün insanına çok şey söylüyor! Nevzat Tarhan Mesnevi Terapi den sonra Yunus Terapi ile bizlere Yunus Emre nin şiirinin günümüz insanın ruhsal yaralarını nasıl sarabileceğini, toplum psikolojisini nasıl onarabileceğini keşfetmeye davet ediyor. Yunus Emre nin şiirlerinden yansıyan bilgeliğe çok ihtiyacımız var...'

Kitapta aşk ve ateş mukayeseli olarak çok güzel ifade edilerek işleniyor: 'Aşk insanı karmakarışık eder dün, bugün, yarın içiçe geçer. Ateşlerde yakar. Yakar ama içindeki cevherin de çıkmasını sağlar. Â şık olan varlık evini terk edip yokluk evine girer. Yokluğa erdiğindeyse her şeyi terk eder, kendini suda, toprakta bulur, Yaradan ın denizinde erir. Aşk başta ateştir. Ateş, kibir ve gücü temsil eder. Ama bu ateşte yandıkça suya, toprağa dönüşürsün. Sabrı, kanaati, alçak gönüllüğü, edebi öğrenirsin. Aşk ilinde ahlak eğitimi vardır. Aşktan ahlaka giden bir yoldur bu...'

Yunus`un diğer mutasavvıflardan farkı, Yunus`ta dervişlikle birlikte aynı zamanda Orta Asya`dan gelen bir hiperaktivite olarak değerlendiren Profesör Tarhan, mezar ve makamının da çok yerde olmasını dünyada nasıl çok gezerek yaşamasına bağlıyor. Her tarafa dokunduğunu ve seksen yaşlarındayken, nasihatlerini içeren Risale-i Nusuhiye`yi yazdığına işaret eden Nevzat Tarhan Hoca, 'Kütahya taraflarında bir yere gidiyor ve orada dağda karşılaştığı bir çoban, Yunus olduğunu bilmeden ona kendisinin şiirlerini okuyor. Bunun üzerine Yunus diyor ki, 'ben vazife yaptım!' Bu, bize Yunus`un vizyonunu gösterir. Biz, vizyon ile misyon farkını ayırt edemiyoruz. Vizyon, bir insanın olabileceği en üst şey iken misyon, yapabileceği şeyin en üst sınırıdır. İnsan öncelikle vizyon sahibi olur bu, ego idealidir. Bu hedefe giderken neler yapabileceğini misyonu belirler. O sebeple büyük, stratejik hedef olmadan misyon olmaz.'

 

`height=

Sabır ve Tevekkül!

 

Yunus Emre eserlerinde kötü duygularla savaşıyor. Hep iyilik ve güzellikleri konu ediniyor. İnsanların mutlaka kötü huylarının zararlarıyla karşı karşıya kaldığını ifade ediyor. 'İnsan bundan kurtulmak için cana başvurur' diyor. 'Can insanı akıl sultanına gönderir. Bu aşamada akıl, açgözlülük gibi duyguların karşısına kanaat askerlerini çıkarır. Yapılan savaşta tamah yenilgiye uğrar ve insan kötü huyuyla mücadelede sonuçta olgunlaşır' diyerek, bir savaş metaforunu kullanıyor. Profesör Tarhan, ' Yunus, Risale-i Nusuhiye`de Orta Asya`dan gelen bir anlayışla insanı oluşturan unsurlardan bahsederek, bunların 'toprak, hava, su, ateş' olduğunu söylemiştir. Yunus`a göre toprak, sabır, tevekkül ve yüceliği su, temizlik, cömertlik ve iyiliği gösterir hava, yalan, ikiyüzlülük ve aceleciliği ateş, kibir, şehvet, açgözlülük ve çekememezliği işaret eder. Yunus bunları anlatırken içimizde ikiyüzlülük, acelecilik, kibir ve şehvetin savaşı olduğunu ifade etmiş, bu sayede duyguları sembolize etmiş, olumsuz duygularla sabır, tevekkül, yücelik, cömertlik ve iyilik yardımıyla mücadele edilebileceğini bize hatırlatmıştır.'

Yunus`un, insanlara duygu ifadesini çok iyi bir şekilde işlediğinin altını çizen Prof. Dr. Nevzat Tarhan,   'Şiir, duyguları ifade etmenin en güzel araçlarındandır. Yunus`da, Mevlana`da, Anadolu`nun perişan halini, kötüye gidişi görmüşler, bunu dert etmişlerdi. Hazreti Peygamberin insanların sürü sürü insanların Allah`a isyan eden davranışlarını görüp de ağladıkları gibi; Â limler, peygamberlerin varisleridir. Onlar da dünyaya, maddeye yönelmiş kalpleri manaya, Allah`a iletmekle vazifelidir. Yunus da, kaos ve öfke içindeki mutsuz, birbiriyle savaşan insanların içerisindeki güzelliği keşfediyor ve şiirleriyle onlar adına ifade ediyor. Şiirlerini okuyan kişiler rahatlıyorlar. Bu sayede ümit duyguları canlanıyor. Dolayısıyla Mevlana ve Yunus, Emre`de de kullandığımız yöntemleri yüzyıllar öncesinde kullanarak, sosyal yaralarımızı tedavi etmişlerdir.' Böylesine güzel kitaptan dolayı Nevzat Tarhan hocamızı takdir ve tebrik ediyorum. Bu güzel kitabı Ramazan Bayramında 'Bayram' tadında okumalarını okuyucularıma tavsiye ediyorum. 

Yunus Emre`nin şiirleriyle baş başa bırakıyorum.

`height=

İLİM KENDİN BİLMEKTİR
İlim ilim bilmektir
İlim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsin
Ya nice okumaktır

Okumaktan murat ne
Kişi Hak kı bilmektir
Çün okudun bilmezsin
Ha bir kuru emektir

Yunus Emre der hoca
Gerekse bin var hacca
Hepisinden iyice
Bir gönüle girmektir


AŞKIN ALDI BENDEN BENİ
Aşkın aldı benden beni bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü bana seni gerek seni
Ne varlığa sevinirim ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum bana seni gerek seni



GEL GÖR BENİ AŞK NEYLEDİ
Ben yürürüm yana yana

Aşk boyadı beni kana
Ne deliyem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi

Miskin Yunus biçareyim

Baştan ayağa yareyim
Dost elinde avareyim
Gel gör beni aşk neyledi.

`height=

 

***

Bu vesile ile Yunuz Emre nin de belirttiği gibi 'yüreğinize bin damla serildiği' bayram sevincini yaşamanız temennisi ile Mübarek  Ramazan Bayrımınızı en içten dileklerimle kutluyor, hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.