Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Kongre ve Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen 5. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı'nda konuşan Varank, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda düzenledikleri çalıştayda bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Kutup bölgelerinin, iklim değişikliğinden en çok etkilenen alanlar olduğuna dikkati çeken Varank, 'İnsanoğlu gözle görmeden bazı şeylere inanmakta direniyor, güçlük çekiyor. Ancak iklim değişikliği öyle kritik bir husus ki etkilerini yaşadığınız şehirlerde görmeye başladığınızda zaten geç kalmış oluyorsunuz. İşte buzla kaplı kutuplar, bu değişikliğin sinyalini önceden vererek bizi uyarıyor.' ifadelerini kullandı. Kutupların, iklim değişikliği özelinde değil, dünyanın geçmişine dair de önemli izler taşıdığına işaret eden Varank, doğal bir laboratuvar hüviyetindeki bu bölgelerin, dünyanın dününe de bugününe de ışık tutabildiğini söyledi. Varank, kutupların, bu sebeple neredeyse her disiplinden bilimsel araştırmalara ev sahipliği yaptığını belirterek, her alanda olduğu gibi kutup araştırmalarında da ülkenin en ön saflarda olmasını istediklerini anlattı. 'Hedefimiz beyaz kıtanın geleceği hakkında söz sahibi olabilmek' Türkiye'nin, 1995 yılında Antarktika Anlaşmasına 'Danışman Olmayan Ülke' statüsünde dahil olduğunu aktaran Varank, şöyle devam etti: 'Son dönemde tüm kurum ve kuruluşlarımızın desteğiyle kutup çalışmalarında önemli gelişmeler kaydettik. Hedefimiz 'Danışman Ülke' statüsü kazanarak beyaz kıtanın geleceği hakkında söz sahibi olabilmek. Danışman ülke olmak için sağlanması gereken kriterlerin başında bölgenin araştırılması konusunda yapılan faaliyetler geliyor. Bunun yanında üye olunması gereken uluslararası örgütler, taraf olunması gereken protokoller de söz konusu. Bu prosedürleri hızlıca tamamlarız ancak burada kutup araştırmacılarının katkıları çok daha önemli çünkü bu prosedürlere ek olarak, beyaz kıtada kayda değer bilimsel araştırmalar yürütülmesi, danışman ülke olmanın önkoşulu olarak belirlenmiş durumda. İşte bu amaçla ilki 2017 yılında olmak üzere kıtaya 5 bilim seferi düzenledik. Burada bir hususun da altını çizmem gerekiyor; kutup çalışmaları, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde gerçekleştiriliyor. Peki Cumhurbaşkanlığımız bu işe nasıl sahip çıktı? Sayın Cumhurbaşkanımız, Şili'ye yaptığı bir ziyarette Şili Devlet Başkanı kendilerine, 'Antarktika bilimsel araştırmalar açısından çok değerli ve bütün ülkelerin varlık gösterdiği bir yer. Ama biz Türkiye'yi buralarda göremiyoruz.' dedi. İşte Sayın Cumhurbaşkanımız, o ziyaretten sonra talimatını verdi ve biz de ülke olarak burada daha fazla bilimsel çalışma yapmak, bu alandaki araştırmacılarımızı desteklemek üzere daha fazla gayret göstermeye başladık. Dolayısıyla siyasetin, bilimin arkasında durmasının ne kadar değerli olduğunun da en güzel örneklerinden biri bu kutup çalışmalarında gerçekleşiyor.' Geçici üssü 2019'da faaliyete geçirdiklerini, meteoroloji istasyonu ve 3 küresel uydu konumlandırma istasyonunun kurulumunu yaptıklarını dile getiren Varank, 2020 yılındaki 4. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ortaya çıktığı tarihlere denk geldiğini, alınan tedbirlerle sefer ekibinin sağlıklı bir şekilde ülkeye geri döndüğünü anlattı. Varank, 5. seferi ise salgının gölgesinde diğer ülkeler gibi kısıtlı katılımla gerçekleştirdiklerini aktararak, bu seferde daha çok sahadan verilerin toplanması, ekipmanın kontrol ve bakımına odaklandıklarını kaydetti. Bakan Varank, 2022 yılında gerçekleştirmeyi planladıkları, 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nin hazırlıklarını sürdürdüklerini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü: 'Diğer taraftan Türk Antarktik Bilim Üssü'nün kurulmasına yönelik çalışmalarımız da yoğun şekilde devam ediyor. Üssün konsept tasarımını tamamladık. Antarktika Anlaşması'na taraf 53 ülkenin olumlu değerlendirmesini alan, kapsamlı bir Çevre Etki Değerlendirme raporunu bu yıl içinde sunduk. Bu bilim üssü dolayısıyla hepinizin çok heyecanlı olduğunu hissedebiliyorum. İstasyonu yaz-kış 12 ay boyunca çalışabilecek ve 50 kişiye ev sahipliği yapabilecek şekilde planladık. Böylece sürekli olarak beyaz kıtadan veri alıp sizlerin nitelikli araştırmalar yapmasına imkan sağlayacağız. Önümüzdeki dönemde bu işi hayata geçirebilmek için bütün hazırlıklarımızı yapıyoruz. Sahadaki faaliyetlerimizin yanında projenin kurumsal bir yapıda yürütülmesini teminen, kısaca KARE dediğimiz TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nü kurduk. Kutup araştırmalarından sorumlu ulusal yapı olarak görev yapan KARE, Türkiye'nin bu alandaki faaliyetlerini koordine ederek kaynaklarımızın verimli kullanılmasını sağlıyor. KARE marifetiyle kutup araştırmaları için kritik önemi haiz birçok proje ve faaliyet yürütüyoruz. Örneğin kutuplara seyir yapabilecek Türk bayraklı bir gemi için Deniz Kuvvetleri Komutanlığımız ile birlikte çalışıyoruz. Yine bu alanda toplumsal farkındalığı artırmak üzere belgeseller aracılığıyla bilgilendirme faaliyetleri yürütüyoruz. TRT'nin katkılarıyla çok güzel bir belgeseli, geçen sene yayınlamıştık. O da gerçekten hem bilim çevrelerinden hem de bilime meraklı vatandaşlarımızdan çok güzel tepkiler aldı. Şahsen özellikle bu tip faaliyetleri çok önemli buluyorum çünkü kutup araştırmalarının sonuçları; sadece kutup bölgelerinde olup biten olayları değil, değişen iklim ile birlikte aynı zamanda dünyamızda nelerin olduğunu anlamak için de gerçekten çok önemli.' Bakan Varank, yine TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) ile Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışmasını başlattıklarını ve yarışmada dereceye giren projeleri TEKNOFEST kapsamında kamuoyuyla buluşturduklarını kaydetti. 'Kutup Araştırmaları Enstitümüz 30 projenin tamamlanması için teknik destek sağladı' Varank, yarın Dünya Antarktika Günü olduğunu, bu kapsamda TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi'nde düzenlenecek 2. Kutup Şenliği'nde yapılan çalışmaları toplumla buluşturacaklarını söyledi. Bütün okulları, öğrencileri ve aileleri yarın TÜBİTAK Gebze kampüsüne beklediğini dile getiren Varank, 'Gelin bilimle dolu dolu bir günü yarın bizimle beraber yaşayın. Tabii, Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) sadece TÜBİTAK ve üniversiteler ile değil, Türkiye'deki diğer birçok kurum ve kuruluşla da iş birliklerini artırıyor. Uzay araştırmaları alanında Türkiye Uzay Ajansı ile deniz araştırmaları konusunda da Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile çalışmalar yapıyor. Bununla birlikte Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Harita Genel Müdürlüğü, ASELSAN, HAVELSAN gibi ülkemizin nadide kurumları da KARE ile iş birliğiyle kutup araştırmaları yapıyor. Bunların yanında uluslararası iş birliklerimiz de her geçen gün artıyor.' ifadelerini kullandı. Bakan Varank, 17 Kasım'da İspanya ile imzaladıkları mutabakat zaptının uluslararası iş birliklerinin en yeni adımlarından biri olduğunu aktararak, çalıştayda bulunan İspanyol bilim insanı Dr. Josabel Belliure'ye teşekkür etti. Türkiye'nin aktif rol aldığı uluslararası kuruluş ve birliklerden temsilcilerin de çevrim içi sunumlarıyla çalıştayda yer alacağını anlatan Varank, tüm bu çalışmaların yanında değerli araştırmacıların proje ve faaliyetlerine de önemli destekler sağlandığını kaydetti. Varank, bu alandaki 30 projeye, TÜBİTAK ARDEB çağrıları kapsamında bugüne kadar 6 milyon liranın üzerinde kaynak aktardıklarına işaret ederek, 'Kutup Araştırmaları Enstitümüz de 30 farklı projenin tamamlanması için teknik destek sağladı. Bu projeler sayesinde Türk bilim insanları tarafından 80 bilimsel yayın ve 30'u lisansüstü olmak üzere 50'nin üzerinde tez çalışması yapıldı. Bu desteklerimiz neticesinde ülkemizin kutuplar konusundaki yayın sayılarında gözlemlenen artış bizleri ziyadesiyle memnun ediyor. 1977 yılından 2017 yılına kadar 176 olan yayın sayımıza sadece son 5 yılda yaklaşık 90 yayın daha eklendi ve toplam sayı 260'a ulaştı. Ülkemizdeki bilim, Ar-Ge ve yenilik ekosistemine desteklerimiz elbette sadece kutup araştırmalarından ibaret değil. Kurduğumuz bilim merkezleriyle, düzenlediğimiz fuar ve yarışmalarla, sağladığımız burslarla, oluşturduğumuz yenilikçi programlarla her zaman akademinin yanındayız.' diye konuştu. Bakan Varank, bu alanda yürüttükleri önemli bir çalışmanın neticelerini de paylaşmak istediğini dile getirerek, şöyle devam etti: 'TÜBİTAK Bilim, Özel Hizmet ve Teşvik Ödülleri'ne ilişkin 2021 yılı değerlendirmelerini tamamladık. Bu kapsamda, 3 bilim ödülü ve 14 teşvik ödülü alacak bilim insanlarımızı sizlere ilan etmekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Bu yıl, Prof. Dr. Jale Yanık temel bilimler alanında, Prof. Dr. İdil Arslan Alaton ve Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik de mühendislik bilimleri alanında bilim ödülü almaya hak kazandılar. Teşvik ödülü kategorisinde ise Doktor Öğretim Üyesi Mehmet Selim Hanay ve Prof. Dr. Murat Kurudirek temel bilimler alanında, Doktor Öğretim Üyesi Selçuk Yerci, Doç. Dr. Hale Özgün Erşahin, Doç. Dr. Bekir Akgöz, Prof. Dr. Elif Sertel ve Doktor Arif Engin Çetin mühendislik bilimleri alanında, Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar ve Doç. Dr. Nurcan Tunçbağ sağlık bilimleri alanında, Doç. Dr. Muhammed Talha Çiçek, Doç. Dr. Tilbe Göksun Yörük, Prof. Dr. Burcu Özcan, Doç. Dr. Seydi Ahmet Satıcı ve Doç. Dr. Recep Ulucak da sosyal bilimler alanında ödül almaya hak kazandı. Hocalarımız 28 Aralık'ta Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenecek törenle ödüllerini bizzat sayın Cumhurbaşkanımızın elinden alacak. Şimdiden ödül kazanan tüm bilim insanlarımızı tebrik ediyorum.' Varank, her yıl düzenlenen Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı'nın 6'ncısına Karadeniz Teknik Üniversitesinin ev sahipliği yapacağını belirterek, gelecek yıl TEKNOFEST'i de Karadeniz'de Samsun merkezli düzenleyeceklerini, TEKNOFEST ile başlayacak Karadeniz rüzgarının, çalıştayla devam edeceğini sözlerine ekledi. İTTİFAK-AA