Aralarında Hollanda'nın da bulunduğu bazı ülkelerde, ölümcül seyreden yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde sigara satış yerlerinin sınırlandırılmasına yönelik yasal düzenlemeler hayata geçirildi. Bilim insanları, tütün kontrolü kapsamında birçok yasal düzenlemeyi hayata geçirerek dünyaya örnek gösterilen Türkiye'de de benzer çalışmaların yapılarak uygulamaya girmesini talep ediyor. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tütün ve tütün ürünleri kullanımının kanser, kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere hem yol açtığı önemli sağlık sorunları hem de yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) seyrini olumsuz etkilemesi nedeniyle bireysel ve toplumsal sağlık açısından risk oluşturduğunu söyledi. Tütün ürünleri içinde en çok kullanılan sigaranın, sağlık, sosyal, ekonomik ve çevresel olmak üzere pek çok olumsuz etkisinin bilimsel çalışmalarla ortaya konulduğunu anlatan Bilir, Kovid-19 enfeksiyonunun özellikle akciğerlerde ciddi hasara yol açtığını vurguladı. Bilir, Kovid-19 hastalarında gelişen solunum yetmezliğinin başlıca ölüm nedeni olduğuna işaret ederek sigara kullanılmasının bu ağır tabloyu etkileyen en önemli faktör olduğunun altını çizdi. Sigara kullanımının solunum yolu hastalık seyrini ciddi oranda artırdığını vurgulayan Bilir, sigara kullanımının hastalık seyri üzerindeki muhtemel etkilerinin ilgi konusu olduğunu belirtti. Bilir, şunları kaydetti: 'Bilimsel çalışmalarda sigara içenlerde grip enfeksiyonuna yakalanma olasılığı 2 kat yüksek olarak tespit edildi ve MERS salgınında da sigara içenlerde ölüm oranlarının daha fazla olduğu belirlendi. Kovid-19 hastalığının seyrinde solunum yetmezliğinin meydana gelmesi bakımından sigara tüketimi ciddi bir risk faktörüdür. Bunun yanı sıra üfleme ile duman dışarı verildiğinden bulaş riskini de artırmakta ve bu yönüyle de toplum sağlığı için risk oluşturmaktadır. Sigara içenlerde akciğer hastalıkları gelişebilir. Sigara tüketimi immün sistemi olumsuz etkiler, kişinin enfeksiyonlara direncini azaltır. Öte yandan sigara kullanırken eller sık olarak ağza temas eder, bu durum da korona enfeksiyonunun bulaşma olasılığını artırır.' Hollanda'da 2024 yılında süpermarketlerde tütün ürünleri satışı yasaklanacak Toplum ve birey sağlığını korumak tütün kullanımına yönelik çeşitli yasal düzenlemeler getirildiğini hatırlatan Bilir, Kovid-19 salgınında da bunun öneminin çok daha fazla arttığını söyledi. Bilir, şöyle devam etti: 'Bazı ülkelerde Kovid-19 salgını sırasında sigara satış yerlerini ilişkin yeni düzenlemeler yapıldı. Bu kapsamda Güney Afrika Cumhuriyeti, Hindistan, İsrail ve Botsvana salgının başlangıcında sigaranın temel ihtiyaç maddesi olmadığı görüşüyle satış yerlerine yönelik çeşitli kısıtlamalar yaptı. Sri Lanka'da da bu yönde uygulama yapılması konusu tartışmaya açıldı. Son yenilik Hollanda'dan geldi. Hollanda 20 Kasım 2020 tarihi itibarıyla sigara satış noktalarını azaltma politikasını uygulamaya başladı. Bu şekilde 'Tütünsüz Hollanda' hedefine yönelik uygulamaları hayata geçirdi.' Hollanda'da 2018 yılında kabul edilen 'Ulusal Koruma Sözleşmesi'ne göre 2040 yılında 'Sigarasız Nesil' hedefi belirlendiğini aktaran Bilir, 'Buna göre 2040 yılına gelindiğinde yetişkin grupta sigara içme sıklığını yüzde 5'in altına, çocuklarda ise sıfıra indirmek hedeflendi. Bu hedefe ulaşmak amacı ile bu yıldan başlayarak tütün ürünleri satışı konusunda çeşitli kısıtlamalar uygulamaya sokuldu ve sokulmaya da devam ediliyor.' diye konuştu. Prof. Dr. Bilir, Hollanda'daki düzenlemeye ilişkin diğer bilgileri şöyle paylaştı: 'Hollanda'da bu kapsamda 2022 yılında 1 Ocak tarihi itibarıyla otomatik sigara satış makineleri (vending machine) yasaklanacak. 2023 yılında tütün ürünlerinin on-line satışı sona erdirilecek. 2024 yılında süpermarketlerde tütün ürünleri satışı yasaklanacak. 2030 yılından itibaren de akaryakıt istasyonlarında, bakkal ve büfelerde tütün ürünleri satışı azaltılarak sona erecek. Sonuç olarak tütün ürünleri sadece özel olarak tütün ürünleri satışı yapılan yerlerde (Tobacco Shop) satılabilecek. Bu şekilde halen ülkede bulunan 16 bin dolayındaki tütün satış noktası sayısının iki yıl içinde 5 bin 600 tanesinin azalması sağlanacak. Ayrıca 2021 yılında ülkedeki bütün tütün satış noktalarının kayıtlarının izlenmesi yapılmak suretiyle akaryakıt istasyonları ve büfelerdeki satışların azaltılma politikası belirlenecek. Hollanda halen 492 bin hasta ve 9 binden fazla ölüm sayısı ile dünyada koronavirus hastalığının en fazla görüldüğü ülkeler sıralamasında 22. sırada yer almaktadır.' 'Düzenlemelerin Türkiye'de uygulanması için ilgili çalışmaların yapılmasını destekliyoruz' Bilir, Türkiye'de salgın sürecinde alınan tedbirler kapsamında, İçişleri Bakanlığı tarafından tüm valiliklere 'Koronavirüs Tedbirleri' konulu ek genelge gönderildiğini hatırlattı. Nazmi Bilir, genelgeyle, tüm illerde vatandaşların özellikle yoğun olarak bulunduğu, valilik ve kaymakamlıklarca duyurulan cadde ve sokaklarla ihtiyaç duyulan meydanlar ve toplu taşıma araç durakları gibi alanlarda sigara içilmesinin yasaklandığını anımsattı. Türkiye'nin tütün kontrolünün sağlanması için çok önemli yasal düzenlemeler yaptığının altını çizen Bilir, 'Tütün kullanımının Kovid-19 enfeksiyonunun seyri üzerindeki olumsuz etkileri de dikkate alındığında tütün ürünleri kullanımının azaltılması yönündeki uygulamaların önemi artmaktadır. Hollanda'da hayata geçirilen ve geçirilecek uygulamaların Türkiye'de de yapılması bilim insanlarınca desteklenmektedir.' dedi. Prof. Dr. Bilir, Türkiye'nin yaptığı düzenlemelerle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından dünyaya örnek gösterildiğini dile getirerek, 'Ülkemiz yeni düzenlemelerle dünyaya bir kez daha örnek olabilir. Hollanda'da hayata geçirilen düzenlemelerin Türkiye'de uygulanması için ilgili yasal çalışmaların yapılmasını sonuna kadar destekliyoruz. Tütünsüz bir gelecek bizim elimizde.' ifadesini kullandı. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hilal Özcebe de tütün kontrolü konusunda çok başarılı uygulamalar yapmış olan Türkiye'nin tütün kullanılmasını azaltma amacına yönelik bu tür uygulamaları da hayata geçirmesinin uygun olacağı değerlendirmesinde bulundu. İTTİFAK - AA