Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yöneticileri, Kovid-19 salgını sürecinde zirveye çıkan, son dönemde ise düşüşe geçen navlun fiyatlarına dair gelişmeleri AA muhabirine değerlendirdi. UTİKAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Barış Dillioğlu, 2021 yılında zirve yapan navlun fiyatlarında 2022 yılının başından itibaren kademeli bir düşüş gözlemlendiğini söyledi. Eylül 2022 itibarıyla Çin-Batı Amerika navlunlarının 4 bin 300 dolar seviyesinde seyrettiğini ve bunun bu 2022 Ocak ayından beri yüzde 72'lik bir düşüş anlamına geldiğini anlatan Dillioğlu, Asya -Avrupa navlun fiyatlarının da yüzde 40 düşerek 7 bin 800 dolar seviyesine geldiğini bildirdi. Salgın sürecinde karantina, limanların kapatılması gibi gerekçelerle yaşanan yığılmalar nedeniyle navlun fiyatlarının Asya-Amerika ve Asya-Avrupa rotalarında 20 bin dolarları bulduğuna dikkati çeken Dillioğlu, şunları kaydetti: 'Bu durumun 2 sonucu oldu. Walmart gibi bazı dev firmalar tedarik zincirlerini güvence altına almak amacıyla kendi lojistik ağlarını kurdular ve bu lojistik ağları işletmeye devam ediyor. Bir diğer sonuç ise armatörlerin yeni gemi edinme yarışına girmesi oldu. Üretilen ve üretilmekte olan birçok taşıma gemisi arz-talep dengesini değiştiriyor ve değiştirmeye devam edecek.' 'En büyük pazarlar enflasyon ve durgunlukla boğuşuyor' Dillioğlu, dünyada ciddi bir ekonomik krizin yaşandığını ifade ederek, en büyük pazarlar olan Kuzey Amerika ve Avrupa'nın ciddi enflasyon ve ekonomik durgunlukla boğuştuklarının altını çizdi. Faiz artırımları nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde ciddi bir alım gücü düşüşü gözlemlendiğini belirten Dillioğlu, şu ifadeleri kullandı: 'Rusya savaşı ve enerji krizi özellikle Avrupa halklarını tedirgin ederek harcamaların kısılmasına neden oluyor. Enerji krizi ve güvensizlik nedeniyle Avrupa hane halkının harcamalarının, dolayısıyla ihracatının ciddi anlamda azalacağı öngörülüyor. Dünya Bankası Eylül 2022'de ülkeleri uyararak faiz artırımlarının durağanlaşan piyasayı daha da kötü hale getirebileceğini bildirdi. Uzun yıllardır büyüme ve artan ekonomik değerlere alışkın olan dünya ekonomisi durgunluk ve küçülme gibi kavramlar ile tanışıyor, henüz tanışmayanlar da gelen fırtınayı hissediyor. Global ekonomik durum, siyasi krizler, savaşlar ve kısıtlamalar geleceğin öngörülmesini zorlaştırsa da navlun fiyatlarının kısa-orta vadede artması beklenmiyor.' Navlun endeksinde sert düşüş Derneğin Başkan Yardımcılarından Bilgehan Engin de spot navlun fiyatlarındaki düşüşün ana nedeninin zayıf kargo talebi olduğunu bildirerek, şu değerlendirmede bulundu: '2021'deki geçici toparlanmayı, riskler gerçekleşmeye başladıkça, 2022'de giderek daha da karamsar gelişmeler izledi. Küresel üretim, Çin ve Rusya'daki gerilemeler nedeniyle bu yılın ikinci çeyreğinde daralırken, ABD tüketici harcamaları beklentilerin altında kaldı. Pandemi tarafından zaten zayıflamış bir dünya ekonomisini birkaç şok vurdu. Enflasyon, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve büyük Avrupa ekonomilerinde daha sıkı finansal koşulları tetikliyor. Mal talebi, küresel büyüme ve ticarette önemli bir yavaşlamaya yol açacak şekilde normalleşiyor. Çinli üreticiler, pandemi şoklarından güçlü bir toparlanmanın ardından gelişmiş ekonomilerde tüketim mallarına olan talebin azaldığını görmeye başladı. Tüccarlar, özellikle gelişmiş ekonomilerde düşen taleple boğuşmak zorunda kalabilirler. Düşen perakende talebi, okyanus spot navlun oranlarını aşağı çekti ve düşürmeye de devam ediyor. ABD dağıtım sistemi stoklarla dolu. Alışveriş alışkanlıkları pandemi öncesi normlara döndükçe, enflasyon satın alma gücünü düşürdükçe ve ev satışları durdukça tüketim mallarına olan talep de düşüyor. Benzer eğilim Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya'nın bazı bölgelerinde de görülüyor.' Engin, Şangay konteyner navlun endeksinin, Nisan 2021'den bu yana ilk kez 3 bin puanın altına düştüğüne işaret ederek, 'Bu nedenle ekim ayında birçok konteyner operatörü Çin'den batı sahillerine daha az kapasite ile hizmet verdi. Ekonomik belirsizlik, 2022'nin geri kalanı için hacim beklentilerini azaltmaya başladı.' dedi. 'Navlundaki düşüşün devam etmesini bekliyoruz' Dernek Yönetim Kurulu Üyesi ve Denizyolu Çalışma Grubu Başkanı Cihan Özkal da deniz yolu konteyner navlunlarındaki düşüşe neden olan birkaç faktör olduğunu ve yılın kalanında da düşüş eğiliminin devam edeceğini söyledi. Salgın kısıtlamalarının hafifletilmesiyle ve ülkelerin yeniden dışa açılmaya başlamasıyla keskin bir ekonomik toparlanma görüldüğünü ifade eden Özkal, ertelenmiş talebin de etkisiyle deniz yolu navlunlarının tarihi seviyelere çıktığını belirtti. Özkal, şunları kaydetti: 'Fakat 2022 Eylül sonu itibarıyla Asya'dan Avrupa'ya gönderilen 40ft konteyner navlunları 4 bin dolar seviyelerine kadar geriledi. Yüksek enflasyonun yol açtığı potansiyel bir küresel resesyon zemini navlun fiyatlarını aşağı çekti, tüketim ürünlerine Kovid-19 sonrası talep artışının yavaşlaması, perakendeciler ve üreticilerin de mallarını normalden daha erken tedarik etmesi de bu düşüşe katkıda bulundu. Global konteyner hatlarının haricinde, yeni oyuncuların (charter seferler) pazara girmeye çalışması da ayrıca navlun seviyelerinin düşmesine az da olsa katkıda bulundu.' Özkal, ABD ve Avrupa'daki büyük perakendecilerin ürünlerini daha erken tedarik etmesini müteakip talebin düşmesi ve küresel ekonomide olası resesyonun etkisiyle navlun seviyelerinin yılın geri kalanında düşmeye devam edeceğini öngördüklerini söyledi. Bazı önemli limanlarda gemi sıkışıklığı ve sefer iptallerinin devam ettiğini anlatan Özkal, 'Bununla beraber, yüksek yakıt masraflarının devam etmesi Kovid-19 öncesi seviyelere dönüşü engellediğini de görmekteyiz. Ayrıca karbon emisyonunu azaltacak yeni nesil deniz yolu konteyner gemi yatırımı maliyetlerinin de yüksek seviyelerde oluşmasına neden olduğunu değerlendiriyoruz.' diye konuştu. Özkal, dünyada ekonomik büyüme hedefleriyle ilgili belirsizliğin arttığına da dikkati çekerek, 'Enflasyon ve kısıtlayıcı para politikalarının dünya ekonomisinin büyüme hızını düşüreceği öngörülürken, Kovid-19 salgını ve Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş da küresel ekonomiye ilişkin belirsizliğin sürmesine neden oluyor. 2023-2024 arasında hem konteyner üretim kapasitesi hem de hizmete girecek yeni nesil konteyner gemileri kapasitesi nedeniyle navlun seviyelerinin normalleşeceğini değerlendiriyoruz.' ifadelerini kullandı. İTTİFAK-AA