TÜİK'in internet sitesinde yer alan bilgiye göre, her yıl fiyat derlenen yerleşim yerleri ve iş yerleri, endeks sepetinde yer alan ürünler ve ağırlıkları ile ürünlerin tanımları güncelleniyor. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) sepeti ve ağırlıkları ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da belirli bir gelir grubuna ait olmayıp, ülke ortalamasını ifade ediyor. 2019 yılından itibaren Gelir İdaresi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ait ciro verilerinin elde edilmesi ile perakende sektöründe yer alan marketler ve giyim mağazaları için ciro değerleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor. Her yıl aralık ayında en güncel ciro verileri incelenerek, il bazında fiyat derlenen iş yerleri gözden geçiriliyor. Perakende ticaret sektöründe yer alan iş yerlerinin il bazında ciro büyüklükleri esas alınarak tüketicilerin o ilde yoğun olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve yerel firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor. 2023 yılında TÜFE'de 81 ilin tamamı ve 228 ilçe kapsamında, 27 bin 411 iş yeri ve 5 bin 246 konuttan (kira), 404 madde, 895 madde çeşidi için her ay yaklaşık 564 bin 710 fiyat derlenecek. Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, ağırlığı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, ağırlığı azalan ürünler sepetten çıkartılıyor. Bu nedenle, TÜFE sepetinde yer alan ürünlerin sayısı her yıl değişim gösteriyor. Güncellemeye göre, bu yıl sepete giren tek madde kadın tayt (penye) oldu. Sepetten çıkan maddeler ise kakaolu toz içecek, pamuklu kumaş, çocuk gömleği, plastik mutfak eşyaları, hastane yatak ücreti ve diğer kültürel faaliyetler olarak belirlendi. Ayrıca sigara, otomobil (dizel), otomobil (benzinli), uçak bileti ücreti, cep telefonu görüşme ücreti, otoban geçiş ücreti, magazin ve dergi, elektrikli süpürge, kablolu-özel televizyon yayın hizmetleri, telefon yedek parçaları, diğer sağlık ürünleri, cilt ve vücut ürünleri ve balık maddeleri altında kapsanan madde çeşitleri ve madde çeşit ağırlıkları güncellendi. Ana grup ağırlıkları TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana grup ağırlıkları da belirlendi.Buna göre, gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı yüzde 25,32'den yüzde 25,43'e, konutun ağırlığı yüzde 14,12'den yüzde 16,61'e çıkarken, ulaştırmanın ağırlığı yüzde 16,8'den yüzde 15,08'e geriledi. Sağlık, eğlence ve kültür, lokanta ve otellerin grup ağırlıkları artarken, alkollü içecekler ve tütün, giyim ve ayakkabı, ev eşyası, haberleşme, eğitim, çeşitli mal ve hizmetler gibi grupların ağırlığı azaldı. Söz konusu ağırlıklar, alkollü içeceklerde ve tütünde yüzde 3,57, eğitimde yüzde 1,67, giyim ve ayakkabıda yüzde 6,41, ev eşyasında yüzde 8,66, sağlıkta yüzde 3,53, haberleşmede yüzde 3,3, eğlence ve kültürde yüzde 3,25, lokanta ve otellerde yüzde 7,82, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 4,63 olarak belirlendi. Tüketici fiyat endeksi ana grup ağırlıkları şöyle: Ana harcama grupları 2022 2023 Gıda ve alkolsüz içecekler 25,32 25,43 Alkollü içecekler ve tütün 4,31 3,57 Giyim ve ayakkabı 6,42 6,41 Konut 14,12 16,61 Ev eşyası 8,86 8,66 Sağlık 3,24 3,53 Ulaştırma 16,8 15,08 Haberleşme 3,78 3,3 Eğlence ve kültür 3,06 3,25 Eğitim 2,03 1,67 Lokanta ve oteller 7,11 7,82 Çeşitli mal ve hizmetler 4,96 4,63 TÜFE sepetinde kapsanan mal ve hizmet fiyatları üç farklı yöntemle derleniyor. Alandan veri derleme yöntemi, TÜİK'in 26 bölge müdürlüğünde görevli anketörlerin seçilen iş yerlerini bizzat ziyaret ederek, mal ve hizmet fiyatlarını tablet bilgisayarlara kaydetmelerine dayalı geleneksel veri derleme yöntemi olarak tanımlanıyor. 2023 yılı itibarıyla alandan veri derleme yöntemiyle elde edilecek fiyat sayısı, derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 50'sini oluşturuyor. Barkod (satış) verilerinin kullanımı yöntemiyle perakende ticaret sektöründe önemli paya sahip zincir marketlerden sağlanan veriler, TÜFE hesaplamalarında ilk olarak 2021 yılında kullanılmaya başlandı. Analiz süreçleri tamamlanan iş yeri barkod verilerinin TÜFE hesaplamalarına dahil edilmesiyle birlikte 2023 yılı itibarıyla bu yöntemle derlenen fiyat sayısı, toplam fiyat sayısının yüzde 44,5'ine tekabül ediyor. Kullanılan bir diğer yöntem ise web scraping (veri kazıma) yöntemiyle fiyat derleme olurken 2023 yılı itibarıyla bu yöntemle elde edilen fiyat sayısı, derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 5,4'ünü oluşturuyor. Internet üzerinden web scraping yöntemiyle derlenen fiyatlardan ilgili ayın 1'i ile 24'ü arasında olan kısmı hesaplamalarda kullanılıyor. Otomobil fiyatları Otomobil fiyatlarının derlenmesinde de 2021 yılı aralık ayından başlamak üzere, anketörlerin bayi ziyaretlerine dayalı fiyat derleme yöntemi yerine Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden ay içinde satışı gerçekleştiği teyit edilen otomobil fiyatlarının web scraping yöntemiyle doğrudan derlenmesine başlandı. Böylelikle TÜFE sepeti kapsamında yer alan otomobil marka ve modelleri için ülke genelinde yapılan tüm otomobil satışlarının kapsanması ve gerçekleşen satış fiyatlarının doğrudan TÜFE hesaplamalarına dahil edilmesi mümkün hale geldi. Gerek barkod verilerinin kullanımı gerekse internet üzerinden derlenen fiyatların TÜFE hesaplamalarına dahil edilmesi istatistik ofisleri için maliyeti düşürürken, cevaplayıcı yükünü de azaltıyor. Bunun yanı sıra istatistik üretiminde veri derleme sıklığı daha yüksek ve daha büyük hacimli oluyor. TÜFE'nin zamanlılığı gereği bahsedilen her iki yöntem için de ilgili ayın 1'i ile 24'ü arasındaki veriler kullanılıyor. Her madde için elde edilen günlük fiyatın geometrik ortalaması alınarak ilgili maddenin aylık ortalama fiyatına ulaşılıyor. Veri derleme sürecinde yenilikler TÜFE veri derleme süreçleriyle ilgili yeniliklere de yer verilen açıklamada, yöntem gereği 'aynı' konutun kira fiyatının takip edilmesi esası arandığı, TÜFE sepetinde kapsanan tüm mal ve hizmetlerin yıl boyu benzer nitelikte olmasının temin edilmesi prensibinin, kira fiyatları için de geçerli olduğu ifade edildi. Açıklamada, 'Seçilen konutta oturan bir kiracı uzun yıllar boyu aynı kalabileceği gibi, aynı konuta yıllar içinde farklı kiracılar da taşınabilmektedir. Konutta oturan kiracının değişmemesi durumunda kira artışları kontrat yenileme tarihindeki yasal orana göre belirlenmektedir. Ancak konuta yeni kiracı gelmesi durumunda yasal orandan bağımsız bir kira değerinin belirlenmesi mümkün olmaktadır. Seçilen konuta ev sahibinin taşınması ya da yıkılması gibi durumlarda aynı 11 özelliklere sahip ve aynı semtte başka kiracılar ikame alınmakta ve konutun özelliklerinin değişmesi durumlarında kalite düzeltme işlemleri uygulanmaktadır.' değerlendirmesinde bulunuldu. TÜFE kira çalışması ile ilgili 2021'de uygulanan Bina ve Konut Nitelikleri Araştırması sonuçları çerçeve olarak kullanılarak yeni bir örneklem çalışması yapıldığı belirtilen açıklamada, 2023 yılında kira fiyatı derlenen konut sayısının 5 bin 246 olarak belirlendiği, kira fiyatlarının Alo 124 sistemi üzerinden telefon ile derlendiği bildirildi. İTTİFAK-AA