31 Mart'ta gerçekleştirilen yerel seçimlerin ardından, birçok il, ilçe ve beldede yeni belediye başkanları belirlendi. Bu seçimlerde, 30 büyükşehir belediyesi, 51 il belediyesi, 922 ilçe belediyesi başkanlığı ile 32.244 mahalle ve 18.264 köy muhtarlığı için oy kullanıldı.
Seçimler sonucunda 14'ü büyükşehir olmak üzere 35 belediyeyi kazanan CHP, Türkiye genelinde en çok oyu alan parti olarak öne çıktı. Bu süreçte AK Parti ise 24 il belediyesini kazanarak ikinci sırada yer aldı. Seçimlerin ardından, yeni belediye başkanlarının alacakları maaşlar da kamuoyunun merak ettiği konular arasında yer aldı.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre; Belediye başkanlarının maaşları, kanunlar tarafından belirlenir ve görev yaptıkları yerin nüfusuna göre değişiklik gösterebilir. Bu maaşlar, memur maaş zamlarına bağlı olarak genellikle 6 ayda bir artırılır. Kanunda belirtilen gösterge üzerinden hesaplanan brüt maaşlar, öncelikle sosyal sigorta primi kesintisi yapıldıktan sonra ödenir.
Yerleşim yeri nüfusuna göre belediye başkanlarının brüt maaşları aşağıdaki gibi belirlenir:
- 10.000 ve altı nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %20'si
- 10.001 - 20.000 nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %25'i
- 20.001 - 50.000 nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %30'u
- 50.001 - 100.000 nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %35'i
- 100.001 - 200.000 nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %40'ı
- 200.001 ve üzeri nüfusa sahip yerlerde: Brüt maaşın %45'i
işte belediye başkanlarının brüt maaşlarının bazı nüfus aralıkları için örnek değerleri:
- Nüfusu 2.0001'den fazla olan yerler için: 176.735 TL
- Nüfusu 1.000.001 ile 2.000.000 arasında olan yerler için: 144.300 TL
- Nüfusu 500.001 ile 1.000.000 arasında olan yerler için: 119.670 TL
- Nüfusu 250.001 ile 500.000 arasında olan yerler için: 104.453 TL
Diğer nüfus aralıkları için belediye başkanlarının brüt maaşlarının örnek değerleri:
- Nüfusu 100.001 ile 250.000 arasında olan yerler için: 89.235 TL
- Nüfusu 50.001 ile 100.000 arasında olan yerler için: 77.822 TL
- Nüfusu 10.001 ile 50.000 arasında olan yerler için: 62.605 TL
- Nüfusu 10.000'e kadar olan yerler için: 54.996 TL
- Nüfusu 50.001'den az olan il merkezi belediyeler için: 77.822 TL
Belediye başkanları izin, hastalık veya başka bir sebeple görev başında bulunmadığı zamanlarda, belediye meclisi üyelerinden birini başkan vekili olarak görevlendiriyor. Başkan vekiline, belediye başkanının aylık ödeneğinin gün hesabı üzerinden ödenek veriliyor.
Belediye meclisi üyelerine, katıldıkları her gün için huzur hakkı ödenmektedir. Bu huzur hakkı tutarı, belediye başkanının brüt ödeneğinin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere, belediye meclisleri tarafından belirlenmektedir. Hesaplanan brüt tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Belediye encümeni başkan ve üyelerine aylık brüt ödenekler verilmektedir. Nüfusa bağlı olarak değişen bu ödenekler, farklı belediye büyüklükleri için belirlenmiştir.
Nüfusu 10.000'e kadar olan belediyelerde 2.663 TL, nüfusu 10.001-50.000 arasında olan belediyelerde 3.424 TL, 50.001-200.000 arasında olan belediyelerde 4.565 TL ve 200.001'in üzerinde olan belediyelerde ise 5.707 TL tutarında aylık brüt ödenekler bulunmaktadır.
Ayrıca, encümenin memur üyelerine bu tutarların yarısı ödenmektedir. Büyükşehir belediye encümenlerinin başkan ve üyelerinin aylık ödenek tutarı ise 2024 yılında 9.130 TL olarak uygulanmakta
köy ve mahalle muhtarlarının aylık ödenekleri göstergeye göre belirleniyor. Burada gösterge ile belirlenen tutar net asgari ücretin altında kalıyorsa, ödenecek maaş net asgari ücrete tamamlanmakta.
Bu yılın ilk yarısında muhtarların gösterge karşılığı aylıkları 11.223 TL olarak belirlenmişti. Ancak, bu tutar net asgari ücret olan 17.002 TL'ye tamamlanarak aylık maaşlar ödeniyor.
Emekli muhtarlar, emekli aylıkları kesilmeksizin görevlerine devam etmektedirler. Henüz emeklilik yaşı gelmemiş olanların sosyal sigorta primleri ise İçişleri Bakanlığı tarafından ödenmekte. Muhtarlık süreleri, emeklilik hakları için 4/b statüsünde değerlendirilmekte ve emekliliklerine katkı sağlamakta.
Belediye başkanlarının sosyal sigorta primleri, seçildikten sonra önceki statülerinden bağımsız olarak devlet memurları gibi 4/c statüsüne tabi tutulmaktadır. Dolayısıyla, bu süre boyunca devlet memurlarına sağlanan doğum yardımı ve ölüm yardımı gibi haklardan da yararlanmaktadırlar.
Emekliler kamuda çalışmaya başladıklarında genel olarak emekli aylıkları kesiliyor. Ancak, seçimle göreve gelen başkanların emekli aylıkları kesilmiyor. Emekli olup da belediye başkanlığına seçilenler, emekli aylıkları kesilmeden çalışabiliyorlar.
Belediye başkanlarına emekli olduklarında makam, temsil ve görev tazminatı ödeniyor. Geçmişte bu tazminatlar konusunda belediye başkanları arasında ayrım vardı. 2008’den sonra ilk defa seçilen ve kamuda daha önce hiç çalışması olmayanlar tazminattan yararlanamıyordu.
Geçtiğimiz yıllarda çıkarılan bir kanunla, bu ayrım sona erdi. Artık seçimle gelen ve iki yıl süreyle belediye başkanlığı yapan herkes, makam, temsil ve görev tazminatından yararlanma hakkına sahip durumda.
Emekli olan ve aktif belediye başkanlığı görevine devam edenler, emekli aylıklarının yanı sıra sadece makam tazminatı alırlar. Aktif görevin sona ermesinin ardından ise temsil ve görev tazminatlarına hak kazanırlar. Ancak, emekli iken kamu kesiminde herhangi bir şekilde görev alan belediye başkanları, bu süre zarfında temsil ve görev tazminatı alamazlar, bunun yanı sıra yönetim ve denetim kurulu üyeliklerinden elde ettikleri gelirler de bu kapsamın dışındadır.
