Hamd olsun bir Ramazan-ı Şerif ayına daha ulaştık. Kutlu Ramazan ikliminin, hayırlara, bereketlere, iyiliğe, sağlığa kapılar aralaması niyazıyla kıymetli okuyucularımızın ‘oruç ayı’nı tebrik ediyorum.
Ramazan-ı Şerif, hidâyet rehber-i Kur’ân-ı Kerîm’in nâzil olduğu ay. Hattatlarımız ibadet iklimi Ramazan-ı Şerif’te Cenab-ı Hakk’ın kelâm sıfatının tecellisi hüsn-i hat sanatıyla daha yoğun bir tempo içerisinde hemhal olurken müesseseler de geleneksel sanatlarımızla ilgili etkinliklerini bu ayda düzenlemeye özen gösteriyor.
Böyle bir girişten sonra sözü Medeniyetimizin Kalem Güzelleri Sergisi’ne getirelim. Yıldız Holding, her yıl Ramazan ayına, temalı geleneksel sanatlar etkinliklerine içten gelen bir heyecanı ekleyerek “merhaba” diyor. Merhaba! Sanatın ve sanatkârın hâmisi holding, içinde bulunduğumuz Hicrî 1445 yılının Ramazan ayında bu kez Medeniyetimizin Kalem Güzelleri Sergisi’yle hüsn-i hat sevdalılarının yolunu Çamlıca’ya çekecek!
Sergide, Hattat-müellif Mahmud Bedreddin Yazır'ın geleneksel sanatlar alanında son iki asrın en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen "Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli" isimli kitabının yeni baskısında görselleri neşredilen, çeşitli koleksiyonlara ait hüsn-i hat, tezhip ve yazılı ebru levhaları ile birlikte sanat eserlerinin hazırlanmasında kullanılan üretim malzemelerinin orijinalleri sergileniyor.
‘Kalem Güzelleri’nin üstadlarına rahmet olsun.
Hüsn-i hat âşıklarını Çamlıca’da sülüs, celî sülüs, nesih, muhakkak, kûfî, tevkii, ta’lik, celî ta’lik, dîvânî, celî dîvânî, rik’a, rikaa (icâze) ve tuğra yazı ve form nevileriyle hat gülşeninin zikir atmosferine çeken Hasan Üsküdârî, Derviş Ali, Seyyid Mehmet Efendi, Mustafa Râkım Efendi, Mehmet Tâhir Efendi, Yesârizâde Mustafa İzzet Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Mehmed Şefik Bey, Sami Efendi, Bakkal Ârif Efendi, Mehmed Nazif Bey, Hatip Ömer Vasfi Efendi, Şeyh Aziz Rıfâî, Hulûsi Efendi, Kâmil Akdik, Mehmed Emin Yazıcı (Neyzen Emin Dede), İsmail Hakkı Altunbezer, Mahmud Bedreddin Yazır, Beşiktaşlı Nuri Efendi, Macid Ayral, Mustafa Halim Özyazıcı, Necmeddin Okyay, Kemal Batanay ve Hamit Aytaç’a rahmet niyaz ediyorum.
Sanat semamızın kadim yıldızları!
‘Medeniyetimizin Kalem Güzelleri’ne ketebe koyan hattatların yaşadıkları dönemlerde maişetlerini temin etmek için bir taraftan devlet hizmetlerinde çalışırken diğer taraftan da hüsn-i hat sanatına, amatör ruhu kaybetmeden profesyonelce hizmet etmenin gayreti içerisinde bulunduklarını ifade edebiliriz.
Yazı üslup ve şîvelerinde Şeyh Hamdullah yazı ekolünü devam ettiren ve her biri kadim sanat semamızın müstesna bir yıldızı mahiyetindeki hattatlarımızın yazı mesleklerini ulvî bir değer olarak omuzlarının üzerinde taşırken dünya maişetlerini temin sadedinden de yazı muallimi, molla, müderris, kadı, (Mekke Kadısı, İstanbul Kadısı), kazasker (Anadolu Kazaskeri ve Rumeli Kazaskeri) Sikke-i Hümâyûn ressamlığı, Reisü’l-ulemâ, Nâkibü’l-eşrâf, imam, müezzin, bakkal, muallim, türbedar, hatip, tuğrakeş ve başkâtip gibi vazifeler üstlendiklerini söyleyebiliriz.
Yazı çalışmalarına İstanbul’da râm olan mezkûr hattatlarımız hiç şüphesiz “Kur’ân-ı Kerîm Mekke’de (Hicaz’da) nâzil oldu. Mısır’da okundu. İstanbul’da yazıldı.” şeklindeki hüküm cümlesinin kurulmasını bizzat temin etmiştir.
Sergimizde az önce ifade ettiğimiz yazı nevileriyle eserler veren hattatlarımız âharlı kâğıtlar üzerine is mürekkebiyle çalışırken bezeme ustalarımız da bu sürece klasik murakkaalar ile dâhil olarak tabii boyalara ve muhtelif renklerdeki altınlara göz nurlarını sürerek tezhip sanatındaki inceliklerini ortaya koymuştur!
Müstesna koleksiyonlar
Sergimizde sanatseverlerin ilgisine sunulan eserlerin büyük bölümü hattat, Dr. Hüseyin Gündüz koleksiyonuna ait. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Gündüz, 40 yıllık yazı hayatında hocaları Saim Özel, Kemal Batanay, Mahmut Öncü ve Emin Barın’dan öğrendiklerini bir taraftan meşk edip diğer taraftan öğrencilerine aktarırken diğer bir taraftan da azimli bir gayretle yıllar içerisinde hüsn-i hat sanatı alanında mühim bir koleksiyon oluşturmaya muvaffak kılınmış.
Hüseyin Gündüz Yazı Koleksiyonu, kerimesi, tezhip sanatkârı Betül Gündüz ve kayınbiraderi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölüm Başkanı, tezhip gurusu Prof. Dr. Faruk Taşkale’nin marifetiyle tezyin edilirken/ettirilirken gerekli yazı, bezeme, kâğıt ve murakkaa restorasyonları da vakitlice yerine getirilmiş.
5 Nisan 2024 tarihine kadar Yıldız Holding’in Çamlıca’daki sergi salonunda ziyaretçilerini bekleyecek olan sergi için hattat Hüseyin Gündüz’e, tezhip sanatçısı Faruk Taşkale’ye, tezhip sanatçısı Betül Gündüz’e, mimar İbrahim Hakkı Yiğit’e, iş insanı İsmail İnci’ye, koleksiyoner Abdurrahman Kılıç’a ve tezhip sanatçısı Recep Cengiz’e teşekkür ederken âhir kelâmı Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ülker beye bırakıyorum.
Ali Ülker: Sergimizde 367 yıllık yazı yolculuğunu izlemek mümkün.
“Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından üçüncü basımı gerçekleştirilen başucu niteliğindeki 'Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli' isimli kitap, muhteviyatıyla yakın dönem hat sanatının en önemli kaynaklarından birini oluşturuyor. Ramazan ayının manevi iklimini yansıtmak amacıyla düzenlediğimiz sergimiz, bu önemli kitapta yer alan 17 ilâ 20'inci yüzyılın en mühim yazı simalarının, her biri diğerinden kıymetli yazılarıyla yani kalem güzelleriyle taçlanıyor. 'Medeniyetimizin Kalem Güzelleri'nde Türk hat sanatının Osmanlı'dan Cumhuriyet dönemine; Hattat Hasan Üsküdârî'den Hattat Hamit Aytaç'a kadar dört asırda 367 yıllık yazı yolculuğunu izlemek mümkün.”
İbrahim Ethem Gören/12.03.2024 Yazı No: 576
