Mehmet İzmirli’nin Beyaz Keşfi
25 Ocak 1992’de, Mehmet İzmirli adında bir balıkçı, denizde karşılaştığı beyaz balinadan önce korktu. Ancak bu devasa canlının sırtında yüzgeç olmadığını fark edince, durumu hemen Gerze halkına bildirdi. Belediye Başkanı Durmuş Çetin’in talimatıyla, balıkçılar Aydın’ı bulup Gerze Limanı’na getirdiler.
Aydın’ın hikayesi
İnsanlardan kaçmayan ve araştırma laboratuvarından kaçarak Türkiye sahillerine sığınan Aydın için uluslararası çevre örgütleri ve özellikle Gerze halkı tarafından bir kampanya başlatıldı. Aydın’ın Türkiye sahillerinde kalması için gerekli özel şartların sağlanamaması üzerine, özel bir havuz monte edilmiş gemi Rusya’dan Karadeniz’e geldi ve Aydın eşiyle birlikte yeni bir yuvaya taşındı.
Yeni Hayatı
Limanın yeni maskotu haline gelen Aydın, insanların sevgisini kazandı. Herkes ona “şişman Aydın” diye seslenmeye başladı. Belediye Başkanı Durmuş Çetin, Aydın’ın tüm ihtiyaçlarını üstlenirken, Vehbi Uslu onun bakımını sağladı. Günde 40 kilo balık yiyen Aydın, hem yetkililerin hem de halkın ilgi odağı oldu.
Aydın nereden gelmişti?
Aydın’ın aslında Ukrayna’nın Sivastopol Limanı’ndan kaçan bir Beluga türü beyaz balina olduğu anlaşıldı. Rusya Bilimler Akademisi’nden kaçan ve gerçek adı Tishka olan Aydın, zamanla uluslararası üne kavuştu. İngiliz kaynaklarına göre, mayın taşıyıcısı olarak eğitilen Aydın, Sivastopol’daki kafesinden kaçarak Karadeniz’de özgürlüğüne kavuştu. Aydın, aylar sonra Gerze halkıyla karşılaşarak onların sevgilisi oldu.
İngiltere 25 bin pound teklif etti
İngiltere, Gerze’nin sevgili beyaz balinası Aydın’ı almak için Belediye Başkanı Durmuş’a 25 bin pound teklif etti. Ancak bu teklif, ne Belediye Başkanı tarafından ne de dönemin Başbakanı Süleyman Demirel tarafından kabul edildi. Demirel, kabine toplantısında Aydın’ın Türkiye’de kalması ve korunması gerektiğini vurguladı.
Diplomatik Girişimler ve Aydın’ın Akıbeti
İngiliz bilim insanları, su sıcaklığının 16 dereceyi aşması durumunda Aydın’ın hayatını kaybedeceğini iddia ederek Gerze’ye geldiler. Ruslar ise Aydın’ı geri almak için diplomatik yolları denediler. Kanada merkezli Dünya Hayvanları Koruma Derneği, Aydın’ı kuzey denizlerine taşımak için havuzlu uçak teklifinde bulundu. Ancak Sivastopol’den gelen haberler, Aydın’ın uluslararası hukuk çerçevesinde geri istendiğini gösteriyordu.
Aydın’ın Dramatik Dönüşü
Rus yetkililer, Aydın’ı yakalamak için Gerze’ye geldiler ve onu gemiye almaya çalıştılar. Bu sırada yürek burkan görüntüler ortaya çıktı. Aydın, Rus gemisine yerleştirildiğinde arkasında gözü yaşlı bir halk bıraktı. Ancak Aydın, Gerze’ye olan bağlılığını göstererek kısa süre sonra tekrar kaçıp yuvasına döndü.
Aydın’ın Efsanesi ve Mirası
18 Temmuz 1993’te Gerze Festivali sırasında Aydın, büyük bir coşkuyla karşılandı. Ancak gece olunca Aydın ortadan kayboldu ve bir daha geri dönmedi. Gerzeliler, Aydın’ı unutmamak için limanın girişine onun bir heykelini diktiler. Yıllar geçse de heykelin kaldırılması ve yazıların silinmesi, Aydın’ın hikayesinin hafızalardan silinmesine engel olamadı.
