MEHMET POYRAZ/İttifakgazetesi.com
1940 yılında Adana’nın Karşıyaka mahallesinde meşhur “1000 Sokak”ta dünyaya gelen İrfan Mavruk daha çocuk yaşlarda garip biçimde roketler yapmaya başlar. Yaptığı iş tehlikelidir ve roket denemelerini büyüdüğü mahallenin civarındaki tarlalarda, boş arsalarda hatta Seyhan Nehri’nin kıyısında bile sürdürür.
İrfan Mavruk’ın roket denemeleri mahalleliyi tedirgin eder. Neticede yaptığı ateşli silahlara girmektedir ve bu yüzden kolluk güçlerine sıklıkla şikayet edilirken haliyle de karakola çağırılıyor bir daha yapmaması için sıkı sıkı tembih ediliyordu.
Kendi başına yaptığı roketlerle Adana genelinde hayli ünlenen İrfan Mavruk’un adı şehirde deliye çıkar.
Yaptığı roket projelerini bir yandan da kabul ettirmeye çalışan Erkek Sanat Enstitüsü öğrencisi İrfan, yaptıklarını Adana Elektrik Mühendisleri Odası’na götürür. Oda projelerini onaylamak bir yana kabul bile etmez. Onlara göre bunlar yapılamaz. İrfan Mavruk Adana Elektrik Mühendisleri Odası’nın yayın organı olan dergide bir makaleye konu olur.
Yaptıkları fantezi olarak değerlendirilen odanın dergisindeki makalede şu ifadeler yer alır:
“İrfan Mavruk’un elinde dolaştırdığı füze projesi meraklı bir çocuğun çizdiği karmaşık birtakım şekillerden ibaret olup, teknik bir makine resmi ile herhangi bir alakası yoktur. Verilen izahattan anlaşıldığına göre İrfan Mavruk, maalesef geniş fantezisi ile mevcut olmayan şeyleri olmuş gibi göstermekte ve hiçbir hesaba dayanmayan birtakım iddialar ileri sürmektedir.”
1959 yılında yayınlanan dergideki yazı her ne kadar kendisini ciddiye alınmadığını gösterse de hayatındaki yeni başlangıç öğretmeni ve ABD’liler sayesinde olur. Bu arada Adana’daki İncirlik Hava Üssü’nde Amerikalılar olduğunu hatırlayalım.
Projelerini Adana Elektrik Mühendisleri Odası’nın imkansız olarak değerlendirdiği İrfan Mavruk’u öğretmenleri ciddiye alır ve hayatında yeni bir dönemece girer.
Okulda atom dersinin işlendiği bir gün, İrfan Mavruk atomlara dair ilginç şeyler söyler ve öğretmenini şaşırtır. Sonrasında genç İrfan’ın durumunu ve bildiklerini atom dersindeki öğretmen idareye bildirir.
Neticede atom hakkındaki söyledikleri Adana Valisi’ne kadar gider. Sonunda ABD’li mühendisler İrfan Mavruk’un yanına gelir. Tepkili motoru şaşırtıcı şekilde mühendislere anlatır. Amerikalı mühendisler şaşkındır ve genç İrfan’ın anlattıklarını olağanüstü olarak değerlendirirler.
ADNAN MENDERES ABD’YE GÖNDERİR
İrfan Mavruk anlattıklarıyla şehirde daha çok konuşulmaya başlanır ve dönemin Adana Valisi, eski TBMM Başkanı Refik Koraltan’a kaleme aldığı mektupla “şehrin delisi”ni bildirir. Koraltan da genç İrfan’ı dönemin Başbakanı Adnan Menderes’e mektupla anlatır. Okuduklarından hayli etkilenen Adnan Menderes, İrfan Mavruk’u Dolmabahçe Sarayı’na davet eder.
Refik Koraltan, Adnan Menderes ile Bakanlar Kurulu’nun karşısına İrfan Mavruk’u da alır çıkar. Dolmabahçe Sarayı’nda gerçekleşen görüşmede, Koraltan, “Bahsettiğim çocuk bu" diyerek Mavruk’u tanıtır. Sonrasında kurulun aldığı kararla İrfan Mavruk, üstün zekalı çocuklar fonu ile ABD’ye gönderilir.
DARBE SONRASI BURSU KESİLİR
İrfan Mavruk’un 1960 askeri darbesi ile bursu kesilir. Beş parasız kalan Mavruk’a üniversiteden arkadaşı İspanyol bir bayan ona yardım eder ve böylelikle eğitimini sürdürür. Sonrasında ise İspanyol bayanla evlenir.
HİDROJEN BOMBASININ MUCİDİYLE ÇALIŞTI
Devlet desteği ile ABD’deki Columbia Üniversitesi’ne okuması için gönderilen İrfan Mavruk, mezuniyetin ardından Houston’da bir nükleer araştırma merkezinde çalışmaya başlar. Burada hidrojen bombasını icat eden bilim insanı Edward Teller da vardır. Ardından, nükleer silahların parçalarını üreten fabrikalarda çalışan Mavruk, uzaydaki atom yükünü ölçen bir cihaz da geliştirdi.
APOLLO PROJESİ’NDE GÖREVLENDİRİLDİ
NASA’da Apollo Projesi’nde görevlendirilen İrfan Mavruk, Adana’daki ailesine yazdığı mektuplarda, atom bataryası geliştirdiklerinden ve füzelerin uzaya çıktıklarında patladığını ve bu durumun nedenleri ve çözümleri üzerine çalışmalar yürüttüğünü anlatır. Çalışmalarında başarılı olan Mavruk, uzaya çıkan füzelerin patlamasını önleyen bir proje de geliştirdi.
AY’DAKİ ASTRONOTLA TELSİZ KONUŞMASI
Sonraki yıllarda gerçekleşen Apollo projelerinde önemli görevler üstlenen Mavruk, özellikle yerden kumanda etmeye gerek kalmayan roketler konusunda üstün başarılar elde etti. Ay’a ilk çıkan Apollo Mekiğindeki astronotlarla yerden bizzat kendisi telsizle konuşmuştur.
AMERİKA’DA HAKKINDA ÖZEL KANUN ÇIKAR
16 Şubat 1965 tarihli Türkiye’de yayınlanan kimi gazete haberlerinde İrfan Mavruk’a dair, “Amerikalıların üstüne titrediği harika çocuk. İrfan Mavruk”, “Hakkında özel kanun çıktı, gizli polis de onu koruyor”, “25 yaşındaki bir Türk genci feza ilmine ışık tutuyor”, “İrfan Mavruk tarafından yapılan ve radarsız olarak uzaya fırlatılan roket büyük bir başarı sağladı” başlıklarının yer alması dikkat çekiyor.
2010 YILINDA HAYATA VEDA ETTİ
Her fırsatta memleket özlemini dile getirmesiyle bilinen İrfan Mavruk, emeklilik günlerini geçirdiği New York’ta,5 Ağustos 2010 günü geçirdiği kalp krizi sonucu 69 yaşında vefat etti. Cenazesi, vasiyeti üzerine memleketi Adana’ya getirilerek Ali Hocalı Köyü’nde defnedildi.
HAYALİ AKDENİZ’DEN UZAY ARACI YOLLAMAKTI
Mavruk, ABD’ye gittikten 14 yıl sonra çok özlediği ailesini görmek için Türkiye’ye geldiğinde, Akdeniz kıyılarında kuracağı tesisler gazetede şöyle anlatılmıştı:
“Bundan 14 yıl önce Türkiye’den ayrılarak, Amerika’ya giden ve uzay araçları üzerinde ihtisas yaparak Amerika Uzay Üssü Cape Kennedy’de görev alan İrfan Mavruk annesini görmek üzere yurda dönmüş ve Türk hükümeti evet dediği takdirde Akdeniz sahillerinden uzaya ilk Türk füzesini fırlatmak istediği söylemiştir.
Bu konuda bilgi veren İrfan Mavruk, “Yurdum hiçbir zaman aklımdan çıkmadı. Hükümetten bir te kuruş almadan ilk Türk füzesini uzaya fırlatma istiyorum. Fırlatacağım füzeyi kendi laboratuvarımda özel suretle hazırlıyorum.”
