İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce, Mayıs ayında yaptığı açıklamada, İstanbul'da yaklaşık 450-750 bin arası boş konut bulunduğuna dikkat çekmişti.
Önemli bir bölümünün yatırım amacıyla alınmış ikinci ve üçüncü evler olduğunu Buğra Gökce, söz konusu boş konutların; konut erişimini kısıtlayan ve konut piyasasını dengesizleştiren önemli bir faktör olduğunu savunmuştu.
Buğra Gökce, söz konusu konutların değerlendirilmesinin hem fiyatların aşırı yükseldiği konut piyasasının dengelenmesini sağlayabileceğini hem de sosyal konut olarak kullanılıp depreme karşı yapı stoğunun yenilenmesinde fayda sağlayabileceğini ifade etmişti. Buna göre İBB yetkilileri, boş evlerle ilgili olarak vergi ve teşvik gibi uygulamaları devreye sokacak düzenlemelerin yapılması gerektiğini savunuyor.
Bu arada kiralık evle ilgili sorun Türkiye’de sadece İstanbul ile sınırlı değil. Ankara başta olmak üzere bir çok şehirde sorun bir kangrene dönüşmek üzere.
DÜNYADA DA BÜYÜYEN BİR SORUN
“Peki bu sorun dünya kentlerinde nasıl yaşanıyor ve ne tür çözümler gündeme getiriliyor?” sorusunun yanıtını arayan BBC Türkçe’den Mahmut Hamsici’nin “İstanbul’da boş ev sorunu: Dünyada ne tür önlemler alınıyor?” başlıklı haberine göre başta Batı ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkelerin kentlerinde de boş ev meselesinin, konut sorununun parçası olarak önemli bir tartışma konusu haline geldiği görülüyor. Sorunla ilgili Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) 2022 yılında bu konuda hazırladığı kapsamlı bir rapor bulunuyor. Raporda bu konuyla ilgili tüm ülkelerden veri alınamadığı, dolayısıyla incelemede tüm ülkelerin olmadığına dikkat çekilmiş. OECD raporundaki verilere göre, toplam konut stoğu içinde boş ev oranı en fazla olan ülkelerinde başında sırasıyla Malta, Japonya, Kıbrıs, Macaristan, ABD, Finlandiya, Şili, Slovenya, Slovakya, Avustralya, İrlanda ve Kanada geliyor.
BOŞ EVLER İÇİN HANGİ ÜLKE NE TÜR ÖNLEMLER ALIYOR?
Dünya genelinde boş evlerin, kentlerdeki barınma sorununu artırmasına karşı bazı ülkeler son dönemde çeşitli önlemler alıyor. Bunun önemli örneklerinden biri, Kanada’nın Britanya Kolumbiyası Eyaleti’ndeki Vancouver kentine ait. 2017 yılında eyalet, 6 aydan fazla boş kalan ve bununla ilgili özel bir gerekçe sunmayan evlere, yıllık olarak o evlerin değerinin yüzde 1’i kadar bir vergi ödeme zorunluluğu getirdi. Bu oran daha sonra yüzde 3’e çıkartıldı. Eyalet yetkilileri, 2020’de yaptıkları açıklamada 2017’den sonra bu uygulamayla boş ev sayısının 2200’den 1600’e düştüğünü bildirdi.
AVUSTRALYA
2018’den itibaren Avustralya’nın Melbourne kentinde, altı aydan fazla bir süre bir evi boş bırakan ev sahiplerine o evin değerinin yüzde 1’i kadar yıllık vergi ödeme yükümlülüğü getirildi. Ayrıca ülke çapında da yeni bir konut alıp o evi altı ay süreyle boş bırakan yeni alıcılara en az 5500 Avustralya Doları ceza verme yetkisi devreye sokuldu.
HOLLANDA
Hollanda’da da Amsterdam Belediyesi, altı aydan uzun bir süre evinin boş olduğunu beyan etmeyen ev sahiplerine 9000 Euro’ya kadar ceza verilmesini öngören bir yasal düzenlemeyi tartışmaya açtı.
İspanya’da Mayıs ayında parlamento tarafından onaylanan konut yasası kapsamında barınma hakkı amacıyla alınan birçok kararın arasında; belediyelere, boş evlerin emlak vergilerini yüzde 150’ye varan oranda artırma yetkisi verilmesi de yer alıyor.
İSPANYA
Barcelona’da ise yerel yönetim, boş evlere karşı farklı bir taktik uyguluyor. 2016 yılında yapılan yasal düzenleme kapsamında Barcelona’daki yerel yönetim, iki yıldan fazla süre boş bırakılan bir eve, sosyal konut amacıyla kullanmak için geçici olarak el koyabiliyor. Yerel yönetim ayrıca bu ev sahiplerine yüklü cezalar da verebiliyor.
ALMANYA
Almanya’nın başkenti Berlin’de 2022 yılında alınan bir kararla, kısa süreli ev kiralamaya karşı önlemleri sertleştirmiş durumda.
FRANSA
Fransa’da 2013 yılında boş evler için bir vergi getirildi. Buna göre Fransa'da 2013 ila 2017 yılları arasında boş ev sayısının yüzde 13 azalmasını sağlamış.
İNGİLTERE
OECD’nin raporunda alt sıralarda yer almakla birlikte İngiltere’de de boş ev sorunun son yıllarda arttığı bildiriliyor. İngiltere’de konut stoğunun yüzde 4’üne denk gelecek şekilde 1 milyon evin boş olduğu, 2021’deki nüfus sayımına göre bunun 1.5 milyon olabileceğinin ortaya çıktığı bildiriliyor.
Dünyanın farklı kentlerinde tartışılan ve bazı yerlerde devreye sokulan tedbirler, önemli yasa değişikliklerini kapsıyor ve birçok örnekte görüldüğü gibi merkezi hükümetler ile yerel yönetimlerin birlikte hareket etmesini zorunlu kılıyor.
(HABER MERKEZİ)
