Gazeteci Vahap Munyar ekonomim’de “7 yıl önce üniversitenin keneviri ‘uyuşturucu’ diye çalınırdı, artık bitti” başlığıyla kaleme aldığı yazısında hırsızların üniversitenin ektiği keneviri nasıl çaldığını anlattı:
SAMSUN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Selim Aytaç, 1993 yılında doktora tezini kenevir üzerine hazırladı. Aytaç’ın kenevir konusundaki uzmanlığı öncelikle jandarma ve emniyetin dikkatini çekti:
- Hocam, ekiplerimize kaçak keneviri nasıl anlayacakları konusunda eğitim verin…
Aytaç, jandarma ve emniyet ekiplerine eğitim verirken yaptığı iş aklına takıldı:
- Ziraat mühendisleri olarak keneviri sadece kötüleyen tarafta bulunmamız yanlış. Bizim özellikle endüstriyel kenevir konusu üzerinde durmamız lazım.
• Selim Aytaç gibi endüstriyel kenevirin önemini ortaya koyan uzmanların çabaları sonuç verdi. 2016 yılında Kenevir Yönetmeliği yayınlandı. Aytaç, aynı yıl TÜBİTAK’tan kenevirle ilgili bir projeye destek alınmasını sağladı. Bu gelişme o günlerde haber başlıklarına şöyle yansıdı: TÜBİTAK, esrar işine el attı
• Artık esrar serbest kalıyor
Aytaç ve arkadaşları üniversitenin Bafra’daki 10 dönüm arazisine endüstriyel kenevir ektirdi. Kenevir tam hasat aşamasındayken hırsızlık vakası yaşandı. Hırsızlar, kenevirin tohum ve yaprak bölümünü çuvallara doldurup götürmüştü.
Aytaç ve arkadaşları, hırsızlığın anlaşılması üzerine şöyle düşündü:
- Kenevir hırsızları muhtemelen uyuşturucu yanını düşünüp harekete geçti. Oysa bizim yetiştirdiğimiz endüstriyel kenevirde uyuşturucu etkisi bindeler ile ifade edilecek düzeyde.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Selim Aytaç, kenevirle ilgili çalışmalarını, yaşadıkları hırsızlık olayını UOB Grup ve Keneviro Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Balkuv’un davetiyle gittiğimiz Samsun Havza OSB’deki fabrikada gerçekleşen sohbette anlattı:
- Kenevirde uyuşturucu madde oranı yüzde 6’nın altındaysa kullananların bekledikleri “mutluluk etkisi”ni yansıtmaz. Yani, uyuşturucu etkisi çok azdır.
Üniversitede geliştirdikleri endüstriyel kenevir türü olan “Narlı”daki uyuşturucu madde oranının 10 binde bir düzeyinde olduğunu vurguladı:
- Bizim Bafra’daki 10 dekar alana ektirdiğimiz “Narlı” tohumuna dayalı kenevirdi. Uyuşturucu etkisinin yok denecek kadar az düzeyde olduğunu hırsızlar da anladı sanıyorum. Çünkü, bir daha o tarlada kenevir hırsızlığı vakası yaşamadık.
2008-2018 döneminde Vezirköprü ve Narlısaray’da tek çiftçinin kenevir tarımı yaptığını kaydetti:
- Kendi tohumlarımızı 2021 yılında geliştirdik. Tohumluk olana “Vezir”, lif amaçlı ekilene de “Narlı” adını koyduk. Avrupa’da dönüm başına verim 600-700 kilo iken bizim türlerde 1 tona ulaştı.
Kenevirin gıdadan tekstile, inşaata kadar birçok ürüne girdiğine işaret edip, mevzuata dikkat çekti:
- Mevzuatta “endüstriyel kenevir” konusunda ayrı bir tanım gerekiyor. Bu yapılırsa endüstriyel kenevirin yaygınlaşmasının önü daha da açılır.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektörü Prof. Yavuz Ünal, üniversitede kenevire dayalı 22 proje hazırlandığını, 9’u için patent alındığını bildirdi:
- Tuğladan yalıtım malzemesine, füze başlığından yara bandına kadar farklı ürünler geliştirildi. Daha sonra 10 proje daha eklendi. Böylece kenevire dayalı proje sayısı 32’ye çıktı.
Prof. Selim Aytaç araya girdi:
- 11 farklı kenevir tohumu adayımız daha var. İhtiyaç duyuldukça onların da ekimine dönük adımlar atacağız.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü, Samsun ve çevresinde kenevir konusunda Uğur Balkuv’la kol kola girip “üniversite-tarım-sanayi işbirliği”nin güzel bir örneğini ortaya koymuş görünüyor.
Keneviro’nun 5 bin 200 dönüm alanda sözleşmeli ekim yaptırıp, onu işlemek üzere 31 milyon dolarlık yatırıma yönelmesi de bunu ortaya koyuyor…
300’DEN 4 BİN DEKARA ÇIKIP YÜZDE 93 GERİLEDİ, BALKUV ENERJİ YÜKLEDİ
ONDOKUZ Mayıs Üniversitesi Rektörü Prof. Yavuz Ünal, Keneviro’nun Samsun Havza OSB’deki tamamlanmak üzere olan fabrikasındaki sohbette Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019 yılındaki konuşmasını anımsattı:
- Sayın Cumhurbaşkanımız kenevir tarımı için pilot iller belirlendiğini açıklayana kadar ekili alan 300 dekar dolayında idi. Cumhurbaşkanımızın açıklaması sonrası kenevir ekilen alan 4 bin dekara kadar çıkmış.
Üretilen keneviri işleyecek tesis konusunun çözülmemesi nedeniyle çiftçinin hayal kırıklığı yaşadığını anlattı:
- Hayal kırıklığı yaşayan çiftçi kenevir ekiminden vazgeçmişti. Kenevir ekimi yapılan alan yüzde 93 azalmıştı.
Keneviro’yu kurup hem tarımına, hem sanayisine yatırım yapan Uğur Balkuv’a işaret etti:
- Uğur Balkuv, kenevir üretimi konusunda bölgemizdeki vatandaşa yeniden bir enerji yüklemiş oldu. Çünkü, kenevir ekimi yapan çiftçi için artık satış adresi var.
‘NARLI’NIN HAKLARI REKOR İHALE ORANI İLE 10 YIL KENEVİRO’DA
SAMSUN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Selim Aytaç, geliştirdikleri endüstriyel kenevir cinsi “Narlı” için ihale açtıklarını, haklarını 10 yıl süreyle Keneviro’nun aldığını bildirdi.
İhale bedelini sordum, Keneviro Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Balkuv yanıtladı:
- Yüzde 15.5’lik bir oran ile aldık…
Bunun ne anlama geldiğini merak ettim, Prof. Selim Aytaç anlattı:
- Keneviro, “Narlı”yı tohum olarak piyasada pazarlarsa gelirinin yüzde 15.5’ini üniversitemize verecek.
Hemen şu noktanın altını çizdi:
- Yüzde 15.5, rekor bir orandır. Türkiye’de böyle bir orana ilk kez ulaşılmış oldu.
Uğur Balkuv, yeri gelmişken kıtık (kenevir sapı) fiyatlarına değindi:
- Geçen yıl 2023 için kilo başına 6.5 liralık fiyat belirledik. Bunu yüzde 53 enflasyon hesabıyla saptamıştık. Enflasyon yüzde 6’ya çıkınca biz de fiyatı 7 liraya yükselttik. Çünkü, çiftçiye enflasyon farkı sözü vermiştik. Çok geçmeden 7.5 liraya da çıkardık.
Bu yıl da 2024 için kilo başına 11 lira fiyat belirlediklerini bildirdi:
- Yine enflasyon farkı konusunda sözümüz var.
BU YATIRIM, 2 YILLIK MÜCADELENİN ÜRÜNÜ
SAMSUN Havza Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Acar, Keneviro’nun bölgede kenevir için 31 milyon dolarlık yatırım yapmasından gurur duyduklarını belirtti:
- Yatırım için Uğur Balkuv’un Yönetim Kurulu Başkanlığını yürüttüğü Keneviro’ya elimizden gelen her türlü desteği verdik. Desteğimiz devam edecek.
Havza Belediye Başkanı Sebahattin Özdemir, Keneviro’nun yatırımı konusunda şu mesajı verdi:
- Bu yatırım 2 yıllık mücadele sonucunda gerçekleşti. Yatırım sırasında karşılaşılan zorlukların üstesinden birlikte geldik. Başından beri Uğur Bey’in (Balkuv) yanında olduk.
Endüstriyel kenevir konusundaki mevzuat eksikliğinin giderilmesi gerektiğini vurguladı:
- Mevzuat eksikliği nedeniyle çalışanların bile kenevire mesafeli yaklaştığını gözlemliyoruz.
