`height=

Prof.Dr.İnayet AYDIN ile yaptığımız  söyleşinin beşinci  bölümünü yayımlıyoruz

AY:Bir konuşmanızda 'Test edilmedikçe hiçkimse dürüst değildir.' demişsiniz..Kişi nasıl test edilebilir?

AYDIN: Etik davranış, insanların toplum halinde yaşamaya başlaması ve sosyal bir ortamda kendisinden başkalarını da düşünme zorunluluğu hissetmesi ile ortaya çıkmıştır. 

İnsanın toplum halinde yaşamaya başlamasıyla, karar ve eylemlerinde ötekileri de düşünme, dikkate alma, eylemlerinin sonuçlarından kendini sorumlu hissetme gereği de gündeme gelmiştir. 

Bu anlamda etik, insanın eylemlerinin değerlendirilmesini yapmayı ve farklı seçeneklerden en iyi ve doğru olanın ne olduğunu belirlemeyi, eylemlerini niçin seçtiğini gerekçelendirmesini ve tüm bunları yaparken de etik bir muhakeme yapma süreçlerini içerir.

İnsan olmanın en önemli sorumluluklarından biri, 'değer koruyarak yaşaması' ve  değerleri gözetmesidir. 

Değer koruyarak yaşamak,  doğru ve yanlışı ayırt etmeyi, doğru davranış biçimlerini seçmeyi ve ve uygulamayı gerektirir. Yaşamının her anında bütün insanlar iyi-kötü doğru-yanlış  arasında seçimler yapmak durumunda kalırlar. İşte bunlar test edildiğiniz noktalardır. 

Bir konuşulan ahlak vardır, bir de yaşanan ahlak. 

İşte ahlakı konuşmaktan çok yaşadığınız ve doğru olanı size zarar verse bile seçebildiğiniz noktada 'etik testinden' geçebilirsiniz. 

Bir karar ya ad eylemden önce kendimize şu sorular sorarak, etik dışı niyetleri önceden durdurarak, karşı karşıya kaldığımız  testlerden daha kolay geçebiliriz: 

  • Bu doğru mu? Evrensel etik değer, ilke ve kurallara uygun mu?
  • Bu adil mi? Bana yapılsaydı ne hissederdim? 
  • Eğer davranışım gazetelerde yayınlansaydı ne hissederdim?
  • Eğer karar ya da eylemimden birisi zarar görecekse bu kim? Masum insanlara zarar veriyor muyum?
  • Aileme, akrabalarıma ya da sevdiklerime yüzüm kızarmadan bu yaptıklarımı söyleyebilir miyim?
  • Herkes benim gibi davransaydı ne olurdu?
  • Hakkımda bundan dolayı bir soruşturma açılsa kendimi savunabilir miydim?
  • Eğer başkaları  görseydi bu şekilde davranabilir miydim?
  • Bu karar ya da eylemin yarattığı sonuçlara katlanabilir miyim?
  • Sezgilerim bu konuda ne diyor? Burnuma nasıl kokular geliyor?

AY: Çok yararlı bir söyleşi oldu. Teşekkürler;

AYDIN: Ben teşekkür ederim.