'Kitap Okuma Anlama Karnesi' ile ilgili dün bahsettiğimiz maddelerin devamını bugün de paylaşmaya devam ediyoruz. Sembol kavramımız 'Okuma Anlama Karnesi' üzerinden yola çıkarak okuma seviyesini yükselten duvara bir tuğla koymaya gayret edeceğiz.
'Okuma, Anlama Karnesi' için neler yapılabilir? sorusuna dünkü yazımızda uzun bir giriş yaptıktan sonra 9 madde ile cevap vermiştik. Kaldığımız yerden devam ediyoruz.
10. Okuma ve değerlendirme etkinlikleri, ödüllendirmeleri, sertifikaları, söyleşileri, yarışmaları, programları; vb. mutlaka tespit edilmelidir. Bu başlıklarla ilgili aşağıda birkaçörnek vereceğiz ve bazılarını kısaca açıklamaya çalışacağız. Bu başlıkların her birisi bir ders niteliğindedir. Bu etkinliklerle bu karnenin mutfak kısmı zenginleştirilmiş olacaktır.
- Kitap Tadımı Etkinliği -Tadımlık Kitaplar Etkinliği
(Bir pastane, kafe, lokanta, kantin alanı kullanılabilir veya okulun herhangi bir yeri kafe, kantin, lokanta olarak dizayn edilebilir. Masalarda kitaplar ve o kitapları tadımlık olarak anlatan öğrenciler bulunur. Kitapları ile ilgili kısa tanıtım kartları hazırlayıp tabaklarda ve bardaklarda servis edebilirler.)
- Dergi Okumaları -Abonelikler
(Özellikle güncel okuma alışkanlığını yerleştirmek için, okuma alışkanlığı olmayan öğrenciler için, okumaya yeni başlayanlar için, farklı türleri bir arada görmek ve bilgi dağarcığımızı zenginleştirmek için öğrencinin seviyesine göre bir dergiye abone olmasını sağlayabiliriz. Hem daha renkli, görseli fazla, karikatürü, çizgi romanı, fıkrası, bilmecesi bir arada olmuş olur.)
- Karikatür, Çizgi Roman Serileri
(Okuma alışkanlığını kolayca kazandıran bir başka çözüm yolu olarak kullanılabilir. Sıkılmadan çabucak bitirebileceği kitaplardır. Özgüveni ve okuma alışkanlığını geliştirir. Ben de okuyabiliyormuşum duygusunu kazandırır.)
- Kitap Tanıtım ve Sunum Görevleri
(Okuduğu kitaplarla ilgili bir sunum yapması öğrencinin hem bilgisayar hem de sahne kullanımını geliştirir. Topluluk karşısında nasıl konuşulacağını öğrenir. Heyecanını kontrol etmeyi öğrenir; vb.)
- Kitap Yazma Çalışması
(Yazmak zor iştir. Öğrenci bunu yaşayıp görecektir. Her kitabın arkasında günlerce çalışılan saatlerin olduğu bilecektir. Ayrıca birkaçsayfalık kitaplarla kendisini yazarlık sahasına atmış olacaktır. Yazma kabiliyetini geliştirecektir. Kitabın içeriği istenilen seviyede olmasa bile. Ama inanın beşinci, onuncu kitabını yazdığında on birincisi kesinlikle çok da iyi olacaktır.)
- Kitap Okuma -Değerlendirme Ajandası
- Kitaptan Sorular ve Cevaplar
- Kitap Tavsiye Yazısı Yarışması, Etkinliği
- Kitap ve Yazar Adı Akrostiş Şiir Yazma
- Kitap Hakkında Bir Televizyon Reklamı Hazırlama
(Reklamlar hayatımız her alanında var. Öğrenciler de okuyup beğendiği bir kitabı kısaca nasıl reklam haline getirebileceğini deneyerek görmüş olacaktır. Kitabı çok iyi anlayan bir öğrencinin reklam cümleleri çok daha dikkat çekici olacaktır.)
- Reklam senaryosunun sınıfta canlandırılması
- Kitap Satıcısı Olma
- Kitap-Kapak Tasarım Yarışması (Konuya göre)
- Kitap-Adı Bulma Etkinliği (Konuya göre)
(Sınıfın ortak okuduğu bir kitaba en güzel ismi kim verecek? Sorusunun cevabını yine öğrenciler verecektir. Bulmuş olduğu kitap adı, gerçekten de o kitabı özetleyebilen ilginç, sıradışı bir başlık mıdır? Bu soruların da cevabını görmüş olacaktır.)
- Kitaptan Bir Bölümün Betimlenmesi
- Kitap-Kelime Yarışması
(Okumuş olduğu kitapta bulunan kelimelerin anlamını öğrenme etkinliği, öğrencinin kelime hazinesi geliştirir ve o kelimelerin anlamlarını çok daha sağlam bir şekilde öğrenmiş olacaktır.)
- Kitap-Eleştiri Yazısı
- Kitap-SonuçYazma Yarışması
- Kitap ve Yazar Söyleşileri
- Kitap Okuma Kulüpleri
(Öğrenciler kendi aralarında zorlama olmadan kitap kulüpleri oluşturabilirler. Okudukları kitabı kendi seçtikleri bir başkan yönetiminde değerlendirebilirler. Hem topluluk içerisinde konuşmayı hem de kitapla ilgili farklı yorumları öğrenmiş olurlar.)
- Kitap Münazaraları
- En Sevdiğin Kitabı Tanıtma Yarışması
- Okuma ve Tonlama Yarışması
- Bir Kitap Bir Film İzleme Etkinliği
- Bir Kitap Yaz Filme Çek Yarışması, Etkinliği
(Yazmış olduğu bir kitabı film haline getirmek öğrenciye birçok alanda tecrübe kazandıracaktır. Grup çalışması, liderlik, gurubu idare etme, yönlendirme ve anlaşıp bir şeyleri başarma duygusu kazandırılmış olacaktır. Hazırlamış olduğu bir eserin izlenmesi ve eleştirilmesi öğrenciyi hem geliştirecek hem de onurlandıracaktır.)
11. Tüm okullarda 'Okuma Anlama Karnesi' kesinlikle düzenlenmeli.
12. Tüm bu etkinlikler için ders saatleri düzenlenmeli.
13. 'Okuma Anlama Dersi' haftalık programlarda olmalı. Farklı bir isim de olabilir.
14. 'Okuma Anlama Karnesi' içerisinde ise öncelikle
- Okuma anlama grafiği yani anlama düzeyini gösteren çizelge,
- Kelime bilgisi ve değerlendirilmesi
- Anlamlı okuma hızı ve kelime sayısı
- Okuduğu kitap isimleri,
- Yazılı veya video olarak kitap yorum sayıları,
- Sunum ve tanıtım adetleri,
- Kitap okuma ve anlama ile ilgili katıldığı ve kazandığı yarışmalar,
- Kitap üzerine yaptığı, katıldığı söyleşiler,
- Okul dışında katılmış olduğu kitap okuma anlama kursları, etkinlikleri; vb.
- Kendi yazdığı kitap ve eser (hikâye, şiir, deneme; vb.) adetleri,
- Basılan kitabı; vb. başlıkları mutlaka olmalıdır.
Kitap okuma ve okuduğunu anlama işi öyle hemen yerleşecek kolay bir alışkanlık değil elbette. Bir arabanın nasıl inşa edildiğini bir düşünün! Arabalarda, binlerce parça ayrı ayrı monte edilip birbirine bağlanarak yapılır. O parçaların birbiriyle uyumu ve bunları yöneten yazılım çok önemlidir.
Okuma ve anlama etkinliğini de böyle düşünebiliriz. Öncelikle kelimeleri tanıyarak işe başlıyoruz. Okuma, anlama sisteminin parçaları birbirinden ayrı değildir. Her bir alt sistemi tamamlayıp ardından birbirine bağlayarak ilerlemeliyiz.
Bu sisteminin parçaları birlikte büyütülmeli. Kelime bilgisi olmadan, bir fikir kitabını anlamak hele de yorumlamak elbette ki çok zor olacaktır. Bakış açısı zenginliği de olmalı. Bu da farklı kitapları okumakla, karşılaştırmakla ve eleştirel okumayla kazanılır. Yani, 'Her şey zıddıyla kaimdir.' sözünün vücut bulması gerekir.
Lütfen, arabanın bakımını yapın! (Baskı balata, yağ filtresi, mazot filtresi, fren sistemi, ışık ayarları, motor bakımı ve gidebilmesi için yakıt) Bunları düzenli olarak yapabilirsek arabamızın, yol boyunca sorunsuz çalıştığından emin olabiliriz. Yani süreklilik önemli olacaktır. Midemizi beslediğimiz gibi zihnimizi de sürekli besleyebilmeliyiz. İşte, bu da okuma ve anlama faaliyetleriyle olacaktır!
Gelelim en önemli noktaya, arabayı sürebilmeliyiz. Bu bizi hem motive eder hem de gittiğimiz güzergaha dikkat etmemiz gerektiğini hatırlatır. Okumanın nihai amacı bu birikimlerden, iyi güzel, faydalı anlamlar çıkarmak ve bu doğrultuda yol almaktır. Okuma ve anlama faaliyetinin bir diğer amacı da maddi ve manevi sahada yapılması gereken en doğru hareketi en iyi zamanda yapma işini, öğretmesidir.
Diyebiliriz ki, okuma ve anlama işi aynı anda geliştirilmesi gereken birçok beceriden, etkinlikten yararlanan uzun, yorucu ve karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin yaşanması hayatın olmazsa olmaz unsurlarından biridir.
Çünkü insan bilmekle, öğrenmekle emrolunmuştur. O yüzden eşrefi mahlukattır. O yüzden sorumlulukları vardır. Akıl nimetinin vergisidir bu zorluklar. Zorluk olmadan 'Okuma Anlama Karnesi' alınamaz. Kolay elde edilen şeyler zor zamanda iş görmez. Yazın sıcakta terleyelim ki kışın önümüze gelen sofranın kıymetini bilelim.
Yazını devamı yarın yayınlanacaktır.
