Şeyh Edebali Hazretleri Osmanlı Devleti`nin manevi mimarı, Osman
Gazi`nin kayınpederi, şeyhi ve büyük İslâm âlimidir. Karamanoğulları
topraklarında doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir.
Şeyh Edebali Hazretleri, ilk tahsilini memleketinde yaptıktan sonra
Şam`a gitti. Pek çok âlimden fıkıh, tefsir, hadis ve diğer ilimleri tahsil
etti. Tasavvuf yoluna girip manevi kemale, olgunluğa erdi. İrşat için
memleketine döndü. Bir rivayette Baba İlyas Horasani`nin
halifelerinin ileri gelenlerindendi. Eskişehir yakınlarında bir köyde
ikamet eder, ilim öğretmekle meşgul olurdu. İslâm dünyasında
eskiden beri mevcut olan fütüvvet ehli ve Anadolu`da mühim bir tesiri
olan ahilerle irtibatı vardı. Anadolu Selçuklu Devleti sultanı tarafından
devletin Batı Anadolu sınırlarındaki Söğüt civarına yerleştirilen Kayı
Boyu reisi Ertuğrul Gazi`nin oğlu Osman Gazi, kendisini, ilim ve
feyzinden istifade için sık sık ziyaret ederdi.
Şeyh Edebali Hazretleri, kendi parasıyla Bilecik`te bir dergâh
yaptırarak, gelen geçenlere, fakir ve muhtaçlara ikramda bulundu.
Osman Bey de birçok defa burada misafir kaldı. Meşhur rüyayı misafir
bulunduğu sırada bu dergahta görmüştür. Şeyh Edebali Hazretleri
kızını Osman Gazi ile evlendirdi.
Şeyh Edebali Hazretleri 1326 (H. 726) senesinde 125 yaşlarında iken
Bilecik`te vefat etti. Bugün Bilecik şehrinin kurulduğu vadinin sırtında
olan dergâhının yanına defnedildi. Eskişehir`de de adına bir makam
türbe yapıldı. Vefatından bir ay sonra Osman Gazi`nin hanımı olan kızı
Mal Hatun, dört ay sonra da damadı Osman Gazi vefat etti.
Şeyh Edebali Hazretleri, Sultan Osman`ın hürmet ettiği, her hususta
istişarede bulunup danıştığı en yakın yardımcılarından oldu. Osmanlı
Devleti`nin inkişafındaki payın büyük bir kısmının Şeyh Edebali
Hazretleri gibi büyük zatlara ait olduğunda hiçşüphe yoktur.
