Bu yazımda, dar taş sokakları, hamamı, medresesi, kervansarayı, evleri ve camii ile tam bir Osmanlı kenti Poçitel den bahsedeceğim.

Mostar, Hutovo Blato ve Adriyatik Deniz arasında, Hersek bölgesinin hayat kaynağı olan `Neretva``nın hemen yanında bulunan Poçitel, aslında Osmanlıların sınır kasabasıydı. Poçitel, Osmanlının batıdaki en büyük rakiplerinden olan Venediklilere bağlı Dubrovnik ile sınır komşusu. Tamamen taştan inşa edilmiş bu sınır kenti, Osmanlının askeri mimari dehasınının en iyi örneği. Nehir kenarından başlayan ve oldukça dik bir yamaçile yükselen kent, en tepede bulunan kalesiyle aslında tam bir geçilmez kent hüviyetinde;

Evliya Çelebi 1664`te Poçitel`e geldiğinde köyü çok güzel özetlemiş: 'Poçitel Kalesi küçük ama sağlam bir yapı. Kalede surların, kulelerin ve komutan konutunun yanı sıra ambar ve küçük bir cami de yer almakta. Kale dışında 150 hane var. Evler taş tuğla ve kiremitten yapılma. 1562`de yapılmış bir de köy camii var.'
1463-1471 yılları arası şehir bir Macar garnizonuyken, 1471 yılında fethedildi ve 1878 yılına kadar Osmanlı toprakları içinde kaldı. 1713 den 1835 e kadar askeri ilçe merkezi oldu.

Ecdat, Poçitel`i, aynı Mostar gibi, Avrupa ülkelerine gücünü göstermek için oldukça görkemli inşaa etmiş. Büyük, güçlü ve içinde her türlü yaşam alanlarının bulunması sebebiyle Poçitel, benzersiz bir sınır karakolu kenti.

Aslında kale 14. yy. yapıldığı kabul ediliyor. İlk zamanlar küçük bir kale olan Poçitel kalesi, büyüyen Osmanlı tehlikesine karşın Macar Kralı Korvin tarafından güçlendirilmiş. Osmanlılar kaleyi ele geçirdikten sonra, aynı Travnik Kalesi gibi, büyütmüş ve kalenin altına bir şehir inşaa etmiş. Bölgede bol bulunan dayanıklı sert taşlarla inşaa edilmiş Poçitel. Bu yüzden `taş şehir`` diyebiliriz. Dar taş sokakları, hamamı, medresesi, kervansarayı, evleri, camisi ve namaz saatini gösteren saat kulesi ile tam bir Osmanlı kenti. Artık çok az kişinin yaşadığı Poçitel, geçmişin askeri gücünden uzak adeta bir huzur kenti görünümünde.

Pocitelj Bosna-Hersek teki 1992-1996 savaşı sırasında hasar gördü. 1993 Bosna Savaşı sırasında Hırvat güçleri tarafından hasar gördü. Bombalamanın ardından, İslam sanat ve mimarlığı, Pocitelj in on altıncı yüzyıl ana eserleri tahrip edildi ve şehrin nüfusunun büyük bir kısmı yerinden edildi.

2000 yılında Bosna-Hersek Devlet Federasyonu, Pocitelj i daimi koruma Programı başlattı. Program, bozulan kültürel mirasın korunması, hasarlı ve yıkılan binaların restorasyonu, mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin evlerine geri dönüşünü teşvik etmek ve Pocitelj in tarihi kentsel alanının yeniden uzun süreli korunması ve canlandırılmasını kapsamaktadır. 2007`de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alındı.

Meydan, yollar, her yer taştan... Köyde bol bulunan dayanıklı sert taşlarla inşa edilmiş Poçitel. Taş şehir` de denen köyde 2000 yılında başlanan restorasyon sürüyor.
Dünyanın dört bir tarafından gelen sanatçılar burada resim çizmek ve yeni bir şey oluşturmak için geliyorlar. Tarihi eserleri ve muhteşem doğasıyla ressamlara esin kaynağı bu şehri barındırdığı mutlaka gezip görmenizi tavsiye ederim. Neretva Nehri`nin gürül gürül akan suyunun sesi dışında sadece kuş cıvıltılarının duyulduğu bu yerde kahvenizi yudumlayınız. Bosna`da çoğu yerde Türk Kahvesi` kulpsuz fincanda ikram ediliyor; Aslında Bosna kahvesi demek daha doğru Tadı hep sade, isterseniz siz şeker ekliyorsunuz. Lokum da var tabi.

Bu Adriyatik`teki Osmanlı köyünü gezdiğinizde bana hak vereceksiniz.